Voor een bedrijf dat geregeld en veel zaken doet, is het efficiënt om algemene voorwaarden te hebben. Via die algemene voorwaarden kunnen veel zaken geregeld worden die niet elke keer weer apart behoeven te worden uit-onderhandelt. Daarbij kan gedacht worden aan bepalingen over aansprakelijkheid(sbeperking), levertijden, toepasselijk recht en bevoegde rechter, overmachts-clausules en dergelijke. In een juridisch geschil kan het een groot verschil maken of die algemene voorwaarden wel of niet gelding hebben.
De inhoud van die algemene voorwaarden is daarvoor natuurlijk van belang. Daarbij gelden er allerlei wettelijke regels over wat wel of niet in die voorwaarden geregeld kan en mag worden. Maar daar wil ik het nu niet over hebben.
Voorwaarden moeten op de juiste manier kenbaar worden gemaakt
Een tweede aspect, of eigenlijk: een allereerste aspect, dat van belang is bij het gebruiken van algemene voorwaarden, is namelijk dat die voorwaarden wel op de juiste manier kenbaar moeten worden gemaakt aan de wederpartij. Of die wederpartij die ‘kleine lettertjes’ ook daadwerkelijk leest is niet zo relevant; relevant is wel dat men de gelegenheid moet kunnen hebben gehad om het te lezen. De wet drukt dat uit door te bepalen dat de algemene voorwaarden door de wederpartij vernietigd kunnen worden “als de gebruiker van de algemene voorwaarden aan de wederpartij niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen” (art. 6:233 BW). Daaraan is bijvoorbeeld voldaan als de algemene voorwaarden ter hand gesteld zijn (art. 6:234 BW). Dat kan tegenwoordig natuurlijk ook per e-mail of via een online bestelsysteem. Maar uit de formulering van art. 6:233 BW lijkt te volgen dat het dus afhankelijk is van de eis dat de gebruiker van de algemene voorwaarden ervoor heeft gezorgd dat de ander kennis heeft kunnen nemen van zijn voorwaarden.
Uitspraak rechter
Maar wat nou als dat die gebruiker van die voorwaarden dat niet heeft gedaan, maar desondanks de wederpartij die voorwaarden toch wel kent, bijvoorbeeld omdat die ander diezelfde voorwaarden zelf ook wel eens gebruikt, of omdat die wederpartij over die (branche)voorwaarden zelf een cursus heeft gevolgd? In een uitspraak van 11 november 2022 (ECLI:NL:HR:2022:1599, Hoge Raad, 21/01286 (rechtspraak.nl) heeft de Hoge Raad uitgemaakt dat als vast komt te staan dat de wederpartij bekend is (of geacht kan worden bekend te zijn) met de algemene voorwaarden, de wederpartij de vernietiging van die voorwaarden niet kan inroepen. Het maakt dan niet uit of die bekendheid komt doordat de gebruiker van de voorwaarden hem daarop heeft gewezen of dat hij door een andere oorzaak daarvan op de hoogte was.
In de praktijk zal deze uitzonderling zich niet heel vaak voordoen, omdat het over het algemeen heel erg lastig zal zijn om te bewijzen dat de wederpartij op een andere manier bekend was geraakt met die(zelfde) voorwaarden. Het advies blijft dus: zorg ervoor dat je de algemene voorwaarden die je gebruikt, altijd voor of bij het sluiten van de overeenkomst mee stuurt (en dat je dat later ook kan aantonen als dat ontkend wordt).
Contact en advies
Harm van Lingen van Knuwer advocaten Alkmaar, tevens bestuurslid van Huisadvocaten, is gespecialiseerd in het aansprakelijkheidsrecht en adviseert geregeld bedrijven, overheden en particulieren over contractuele aansprakelijkheidskwesties.
Vragen? harmvanlingen@knuweralkmaar.nl ; 072-2001043.
