“Pluk-ze”
Aanbod
Een bod doen aan een andere partij (rechtshandeling) die door aanvaarding tot een overeenkomst leidt. Wel te onderscheiden van uitnodiging tot het doen van een aanbod (advertentie in de krant) of het doen van onderhandelingen (vacatures in de krant).
Aanbod en aanvaarding
Een overeenkomst komt tot stand door aanbod en aanvaarding van dit aanbod.
Aanhangig maken
Aanhouden
2. In een civiele of strafprocedure: het uitstel van de behandeling of de eindbeslissing van de rechter.
Aanhouding
Handeling van de overheid waarbij een persoon van zijn vrijheid wordt beroofd, kan gebeuren door de politie om de orde te handhaven of in het kader van een strafrechtelijk onderzoek.
Aanleg
Aanmanen
Een schriftelijk stuk waarin een bepaalde vordering door de schuldenaar binnen een bepaalde periode moet worden voldaan. Voldoet de schuldenaar niet binnen de gestelde termijn dan komt hij in toestand van verzuim.
Aanmaning (2e)
Is binnen 10 werkdagen geen betaling ontvangen en is de debiteur niet bereid tot een aanvaardbare afbetalingsregeling, dan ontvangt de debiteur een tweede en tevens laatste aangetekende aanmaning waarbij hij nogmaals wordt gesommeerd te betalen binnen 10 werkdagen, waarbij wordt aangegeven dat na 10 werkdagen over zal worden gegaan tot het dagvaarden van de debiteur bij de rechter.
Aannemingsovereenkomst
De overeenkomst waarbij de ene partij, de aannemer, zich ten opzichte van de andere partij verplicht om een werk van stoffelijke aard (bijvoorbeeld een bouwwerk) tot stand te brengen. Hij is verantwoordelijk voor het eindresultaat, maar kan het werk door anderen uit laten voeren. Omdat hij niet zelf de arbeid hoeft te verrichten is er geen sprake van een arbeidsovereenkomst.
Aansprakelijkheid
In rechte vanwege iets kunnen worden aangesproken.
Aansprakelijkheid van de werkgever
Als de werknemer schade lijdt door een bedrijfsongeval, dan is de werkgever daarvoor in beginsel aansprakelijk. Dat wil zeggen, hij moet de schade vergoeden. Ook als de werknemer schade aan derden toebrengt, tijdens het verrichten van zijn arbeid, is de werkgever ten opzichte van de derde aansprakelijk voor de schade.
Aanvaarding
Door het accepteren van een aanbod komt een overeenkomst tot stand. Soms moet binnen een bepaalde tijd worden aanvaard(termijn).
Aanvang mediation
De mediation vangt aan als de partijen en de mediator de
mediationovereenkomst hebben ondertekend.
Aanzegging
Absolute competentie of bevoegdheid
Bij het uitbrengen van een dagvaarding spelen in het algemeen twee vragen een rol. Ten eerste moet altijd worden vastgesteld welke ’soort’ rechter bevoegd is om een zaak te behandelen. In de meeste gevallen zal het dan gaan om vast te stellen of men bij de ’gewone’ rechter of bij de kantonrechter moet zijn. Dit is de vraag van de absolute competentie. Ten tweede moet men vaststellen in welk arrondissement de rechter dient te worden benaderd. Dit is de vraag van de relatieve competentie.
Absolute competentie of bevoegheid
Administratieve rechtspraak
Adviesrecht
De ondernemingsraad heeft het recht om over een flink aantal bedrijfsorganisatorische of -economische beslissingen te adviseren. Als de ondernemer het advies niet vraagt, of een gegeven advies niet opvolgt, dan kan de ondernemingsraad in beroep bij de Ondernemingskamer, die het besluit van de ondernemer kan vernietigen.
Advocaat
Advocaat-Generaal (A-G)
Advocaat-Generaal (A-G.) 1. Vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie bij een gerechtshof. Zijn taak komt overeen met die van de officier van justitie bij de rechtbank. 2. Bij de Hoge Raad: adviseur van de Hoge Raad. Deze advocaat-generaal werkt niet voor het Openbaar Ministerie.
Advocaat-mediator
Iemand die bevoegd is om zowel als advocaat en als mediator op te treden.
Afbetaling
De betaling in vooraf vastgestelde termijnen van op krediet gekochte goederen of diensten. Een speciale vorm van afbetaling is huurkoop, waarbij het eigendom pas overgaat na de laatste termijnbetaling.
Afhankelijke (bedrijfs) woning
De woning die bij bedrijfsruimte is verhuurd en die onder het huurregime van bedrijfsruimte valt.
Afspraken in mediationovereenkomst
In de mediationovereenkomst staan afspraken tussen de partijen en de mediator betreffende: omschrijving geschil, vertrouwelijkheid, inspanningsverplichting, vrijwilligheid van deelname
Afvloeiingsregelijk
Vergoeding die aan een werknemer kan worden betaald in geval van ontslag, om de gevolgen daarvan te verzachten. In de wet staat niet hoe hoog de schadevergoeding moet zijn, dat hangt van de aard van het geschil af. Vaak maakt een afvloeiingsregeling deel uit van een sociaal plan.
Agentuur overeenkomst
Overeenkomst tussen een opdrachtgever en een handelsagent. De opdrachtgever draagt de handelsagent op om tegen betaling te bemiddelen bij overeenkomsten en eventueel overeenkomsten te sluiten op naam en voor rekening van deze opdrachtgever
Akte
Onder een akte wordt verstaan een processtuk dat een korte mededeling, zoals een enkele erkenning of ontkenning, een bewijsaanbod, de aankondiging van een productie of een reactie daarop bevat.
Algehele gemeenschap van goederen
Dit is een samenlevingsvorm waarin alle bezittingen, inkomsten en schulden gemeenschappelijk bezit zijn van beide partners.
Algemeen verbindend verklaren van CAO’s
Op verzoek van de bij een CAO betrokken partijen, werkgeversorganisatie en vakbond, kan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid er toe overgaan de CAO algemeen verbindend te verklaren. Dat betekent dat de arbeidsvoorwaarden zoals de lonen, aanvulling op uitkeringen en dergelijke van de CAO ook gaan gelden in de bedrijven waarvan de werkgever geen lid is van de werkgeversorganisatie. Daarvan mag niet worden afgeweken.
Algemene kinderbijslagwet
De Algemene Kinderbijslagwet kort je af als AKW. Deze wet bepaalt onder ander dat de kinderbijslag afhangt van de leeftijd van het kind, de gezinsgrootte en de mate waarin in de kosten wordt voorzien.
Algemene voorwaarden
Ook wel standaardvoorwaarden genoemd. Dit zijn uniforme bedingen die de gebruiker als bijlage bij soortgelijke huurovereenkomsten betrekt. Deze voorwaarden zijn voor de desbetreffende categorie dan veelal identiek. De standaardvoorwaarden voor woningen en bedrijfruimten verschillen wel van elkaar. Algemene voorwaarden kunnen worden vernietigd als zij als onredelijk bezwarend worden aangeduid. Een consument of een klein bedrijf (kleiner dan 50 mensen) kan zich op de onredelijkheid van de voorwaarden beroepen.
Alimentatie
Alimentatie is een bijdrage in de kosten van levensonderhoud van je ex-partner. De alimentatie kan via de rechter vastgesteld zijn. Echter dit kan ook tussen beide partners onderling zijn afgesproken.
Twee soorten Alimentatie:
Alimentatiegerechtigde
De partner of het kind dat recht heeft op alimentatie
Alimentatieherziening
Als de financiële omstandigheden wijzigen kan er bij de rechtbank
herziening van de alimentatieverplichting gevraagd worden. Deze aanvraag kan door beide partijen via aan advocaat worden ingediend.
Alimentatieplichtige
Degene die (door de rechter) verplicht is om alimentatie aan de
andere partner of een kind te betalen.
All in Huurprijzen
Indien partijen één huurprijs zijn overeengekomen, waaruit het onderscheid tussen huurprijs en servicekosten niet is af te leiden.
Anciënniteit
Hiermee wordt bedoeld dat de duur van het dienstverband bepalend is voor bepaalde rechten. Bijvoorbeeld, hoe langer in dienst, hoe meer vakantiedagen. Met betrekking tot het ontslagrecht vinden we het anciënniteitbeginsel terug in de last in/first out-regel die de Regionaal Directeur toepast bij de beantwoording van de vraag of hij een ontslagvergunning zal toekennen.
Appèl
Hoger beroep; de mogelijkheid om, als men het niet eens is met een rechterlijke uitspraak, een nieuwe uitspraak van een hogere rechter te vragen. Als een zaak bij de rechtbank heeft gediend en hoger beroep wordt ingesteld, dan wordt de zaak behandeld door het gerechtshof. In beroep gaan bij de Hoge Raad heet ’cassatie’.
Appèllant
Arbeidscontract
Mondeling of schriftelijk contract tussen een of meer werkgevers en werknemers.
Arbeidsongeschiktheid
Het ‘op medische gronden naar objectieve maatstaven gemeten niet kunnen of mogen verrichten van de in aanmerking komende arbeid’. De in aanmerking komende arbeid zal vaak ‘passende arbeid’ zijn. Als de werknemer in de eerste 52 weken van arbeidsgeschiktheid (een gedeelte van) zijn loon ontvangt, is dat zijn eigen arbeid of arbeid die wordt verricht in de onderneming en die voor de werknemer passend is. Wanneer de werknemer WAO-gerechtigd is, dan is passende arbeid elke arbeid die hij, in aanmerking nemend zijn opleiding, ervaring en geschiktheid, nog kan verrichten.
Arbeidsovereenkomst
De overeenkomst, of afspraak, tussen twee partijen, waarbij de ene partij, de werknemer zich verbindt om arbeid te verrichten en de andere partij, de werkgever, zich verbindt om loon te betalen. Een arbeidsovereenkomst komt tot stand op het moment dat een aanbod van de ene partij door de ander is aanvaard. Dat wil zeggen dat deze niet pas ontstaat op het moment dat een en ander op papier is gezet of is ondertekend.
Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd
Het einde van deze arbeidsovereenkomst is ‘objectief bepaalbaar’. Dat wil zeggen dat het einde onafhankelijk van de wil van een van de partijen tot stand komt. Dat kan bijvoorbeeld zijn het tijdsverloop; niemand kan beïnvloeden hoe lang een maand of jaar duurt. Maar het kan ook gaan om bijvoorbeeld vervanging bij ziekte, op de duur daarvan heeft de werkgever in beginsel ook geen invloed.
Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd
Het moment waarop deze arbeidsovereenkomst eindigt staat van tevoren, bij het sluiten van de overeenkomst niet vast. Hij moet worden beëindigd door opzegging of ontbinding.
Arbeidsvoorwaarden
De in acht te nemen voorwaarden bij overeenkomsten. Deze juridisch afdwingbare afspraken over bijvoorbeeld loon, werktijden, vakantie en tal van andere zaken zijn te vinden in de individuele en de collectieve arbeidsovereenkomsten of in een arbeidsvoorwaardenregeling.
Arbitrage
Arbo-dienst
De werkgever is verplicht gebruik te maken van een door de overheid gecertificeerde Arbo-dienst voor ziekteverzuimbeleid, zowel handhaving als controle. Het besluit om een bepaalde Arbo-dienst in te huren behoeft instemming van de ondernemingsraad.
Arbo-wet
In de Arbeidsomstandighedenwet is geregeld welke verplichtingen de werkgever heeft met betrekking tot arbeidsomstandigheden, veiligheid, gezondheid en welzijn van de (soms verschillende categorieën) werknemers.
Arrest
Uitspraak van een gerechtshof of de Hoge Raad.
Arrondisement
Rechtsgebied. Nederland is verdeeld in negentien arrondissementen, met elk een rechtbank en een arrondissementsparket. Zie ook: Ressort
Arrondissement
Balie
Aanduiding voor de gehele advocatuur.
Beding
Een bijkomende voorwaarde bij een overeenkomst. Ook wel aangeduid met “ clausule”
Beëindiging van de arbeidsovereenkomst
De arbeidsovereenkomst kan op vijf manieren eindigen:
- door wederzijdse instemming van partijen;
- door een eenzijdige (rechts)handeling die we opzeggen noemen;
- door ontbinding door de rechter;
- van rechtswege;
- door de dood van de werknemer.
Belanghebbende
Iemand die betrokken is bij een besluit of geschil en daar (rechtstreeks) belang bij heeft.
Bemiddeling
Bemiddelingsovereenkomst
Opdracht waarbij de opdrachtnemer zich tegen betaling verbindt om als tussenpersoon op te treden bij het tot stand brengen van overeenkomst(en) tussen zijn opdrachtgever en derden.
Beroep
Mogelijkheid tot het vragen van een voorziening (heroverweging) tegen een uitspraak van een rechterlijke instantie of bestuursorgaan bij een hogere instantie. Hoger beroep tegen een uitspraak van de rechtbank heet appel.
Beroepschauffeur
Chauffeur die beroepsmatig werkzaam is in het vrachtvervoer of in het personenvervoer. Sinds september 2009 gelden andere regels voor de vakbekwaamheid. Nieuwe chauffeurs moeten de basiskwalificatie vakbekwaamheid behalen. Zij krijgen in plaats van het papieren chauffeursdiploma een zogenoemde code vakbekwaamheid op het rijbewijs. Beroepschauffeurs zijn gebonden aan diverse wettelijke bepalingen zoals bijvoorbeeld de regelgeving over rijtijden en rusttijden. Overtreding kan een economisch delict opleveren.
Beschikking
De benoeming van de gezagsouder geschiedt in principe bij de echtscheidingsbeschikking in de nevenbeschikkingen. In de praktijk gebeurt het meestal bij een latere uitspraak. De ouders worden door de rechtbank opgeroepen voor een speciale zitting om over voogdij, alimentatie en omgangsregeling afspraken te maken. De rechter stelt vragen en beslist over het gezag. Hij kan de beslissing aanhouden, bijvoorbeeld in afwachting van een rapport van de Raad voor de Kinderbescherming. In de tussentijd gelden voor deze onderwerpen voorlopige voorzieningen.
Beschikkingsonbevoegd
Niet bevoegd zijn om te beschikken over een of meer specifieke goederen.
Beslag
Voorlopige maatregel waarbij de overheid (meestal een rechter) bepaalde zaken aan iemands vrije beschikking onttrekt of onder zich neemt. Je hebt conservatoir beslag en executoriaal beslag.
Bestuursorganen
Bestuursrechtspraak
Betalinsregeling
Een afspraak tussen schuldeiser en schuldenaar om de betaling op een bepaalde manier te laten verlopen.
Betekening
Uitreiking van gerechtelijke stukken, zoals een dagvaarding, een oproeping of een vonnis, aan een verdachte of een getuige.
Bewaring
Zie: Inbewaringstelling
Bewijslast
De verplichting tot het leveren van bewijs in een proces.
Bewijsmiddelen
Middelen die de procureur des Konings heeft om de rechter ervan te overtuigen dat een verdachte schuldig is. Bijvoorbeeld verklaringen van de verdachte (een bekentenis), getuigen, deskundigen en politiemensen.
BJB
Elke balie heeft een Bureau voor Juridische Bijstand (BJB). Vroeger noemde men dit het pro deo bureau. Bij dit BJB kan de burger die slechts een beperkt inkomen heeft, terecht voor de aanstelling van een advocaat voor zijn probleem.
Bodemprocedure
Boedel, echtscheiding
Bij (echt)scheiding behoren de partners afspraken te maken over de
boedelverdeling: wie krijgt wat. Deze afspraken rondom de verdeling dienen in het convenant opgenomen te worden.
Buitengerechtelijke incassokosten
Kosten die buiten de actie van incassohandelingen vallen, bijvoorbeeld administratiekosten.
Buitengerechtelijke kosten
Kosten die gemaakt worden in de fase voorafgaand aan het proces. De rechter bepaalt of deze kosten ook moeten worden vergoed door de partij die in het ongelijk is gesteld.
Buitenlandse werknemers
Volgens de Wet arbeid vreemdelingen moet een werkgever die een vreemdeling aanneemt in het bezit zijn van een tewerkstellingsvergunning. Heeft hij die niet, dan kan hij strafrechtelijk worden vervolgd. De vergunning moet door werkgever en werknemer gezamenlijk worden aangevraagd bij het arbeidsbureau (RBA).
Bureau Rechtshulp
Het Bureau Rechtshulp verleent rechtsbijstand aan burgers met lage en midden-inkomens.
Burgerlijke rechtshulp
Carjacking
Een carjacking is een misdaad, waarbij een auto gestolen wordt op het moment dat er nog iemand in zit. Gewoonlijk is de carjacker gewapend, en wordt de bestuurder onder dreiging van een wapen verplicht uit de wagen te stappen.
Cassatie, in cassatie gaan
Casseren
Het vernietigen van een uitspraak van een lagere rechter door de Hoge Raad.
Causaal verband
Het verband tussen oorzaak en gevolg.
Centrale ondernemingsraad
In grote bedrijven, die uit meerdere ondernemingen bestaan, kan naast de afzonderlijke ondernemingsraden een centrale ondernemingsraad worden ingesteld. Deze is samengesteld uit leden van de ondernemingsraden van de verschillende ondernemingen van het bedrijf. De instelling van een COR is verplicht indien de meerderheid van de betrokken ondernemingsraden dit wenst.
Centrale Raad van Beroep
Centrum voor Werk en Inkomen (CWI)
CWI is het eerste trefpunt voor werkzoekenden en werkgevers. Werkgevers moeten bij CWI terecht voor ontslagaanvraag. Werkzoekenden moeten bij CWI terecht voor het aanvragen van een WW- of bijstandsuitkering. Centrum voor Werk en Inkomen is een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) en werkt in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. CWI wordt centraal bestuurd, maar heeft circa 1[count type = "office"] vestigingen, verspreid over heel Nederland.
Civiele rechtspraak
Co-ouderschap
Als de ouders allebei voor de kinderen willen blijven zorgen, kunnen ze de rechtbank vragen uit te spreken dat de ouderlijke macht na de echtscheiding wordt voortgezet. Dit wordt ook wel co-ouderschap genoemd. Steeds meer ouders maken van deze uitzondering gebruik. Vorig jaar vroeg 27 procent van de scheidende echtparen handhaving van het gezag aan. Hiervoor moet wel aan een drietal voorwaarden zijn voldaan: 1 er is een gemeenschappelijk verzoek van de ouders; 2 er moet een goede verstandhouding tussen de ouders zijn; 3 het moet in het belang van het kind zijn.
Collectief ontslag
Als een werkgever in een periode van drie maanden 20 of meer werknemers wil ontslaan, dan moet hij op grond van de Wet melding collectief ontslag dit aan de RDA en de vakbonden melden. Voor een zodanig ontslag gelden regels die afwijken van de regels bij individuele ontslagen.
Collectieve arbeidsovereenkomst
Een CAO is een overeenkomst tussen werkgever(s) en vakbonden, waarin voor een of meerdere groepen werkgevers is vastgelegd, onder welke voorwaarden arbeid wordt verricht. Als zowel de werkgever als de werknemer gebonden zijn aan de CAO (doordat ze lid zijn van de werkgeversorganisatie en vakbond, de CAO algemeen verbindend is verklaard of doordat de CAO in de individuele arbeidsovereenkomst van toepassing is verklaard) dan gelden de CAO-afspraken alsof de partijen ze zelf zijn overeengekomen.
College van Beroep voor het bedrijfsleven
Commissie Gelijke Behandeling
De taak van de commissie is het, op verzoek of uit eigen beweging, doen van onderzoek naar en het uitspreken van oordelen over vermeende overtreding van de gelijke-behandeling-wetgeving (man/vrouw, ras, godsdienst, seksuele geaardheid). De uitspraak heeft geen rechtsgevolg, wel staat de klager sterker als hij een oordeel van de commissie aan de rechter voorlegt.
Comparitie van partijen
Competentie
Geeft aan welke rechter bevoegd is voor welke soort zaak. Zie ook: Absolute competentie.
Computercriminaliteit
Onder computercriminaliteit verstaat men die vormen van criminaliteit die betrekking hebben op computersystemen.
Computerfraude
De verzamelnaam computerfraude wordt gebruikt voor alle vormen van fraude waarbij het gebruik van een computersysteem een belangrijke voorwaarde is voor het slagen ervan.
Conclusie van antwoord
Conclusie van repliek
Concurrentiebeding
Beding in een individuele arbeidsovereenkomst, waarbij de werknemer wordt beperkt in zijn bevoegdheid om na het einde van de betreffende arbeidsovereenkomst op bepaalde wijze werkzaam te zijn. Vaak is aan het overtreden van een beding een (forse) boete verbonden.
Consensus
Het komen tot een consensus is het komen tot overeenstemming tussen de partijen. Dit wil niet zeggen dat alle partijen volledig akkoord gaan met de oplossingen voor de geschilpunten maar men kan zich vinden in het compromis dat tot stand is gekomen door middel van mediation.
Conservatoir beslag
Het voorafgaande aan een procedure met toestemming van de rechter vastzetten van goederen of geld/banksaldi, zodat de schuldenaar die niet weg kan sluizen om aan betaling te ontkomen.
Consument
Natuurlijk persoon die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf.
Consumentenkoop
De koop met betrekking tot een roerende zaak, die wordt gesloten door een verkoper die handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf, en een koper, natuurlijk persoon, die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf.
Contra-expertise
Tegenonderzoek door een deskundige.
Contract
Een schriftelijke overeenkomst.
Contractsvrijheid
De vrijheid dat men vrij is de overeenkomsten te sluiten die men wil en de - inhoud hiervan zelf te bepalen.
Contractuele aansprakelijkheid
De aansprakelijkheid die voortvloeit uit een gesloten overeenkomst.
Contradictoir
Convenant
Document waarin de afspraken zijn vastgelegd betreffende een echtscheiding zoals dat aan de rechter ter goedkeuring dient te worden voorgelegd.
Coöptatierecht
Het recht van de achterblijvende huurders om een nieuwe huurder te kiezen.
Criminalisering
Strafbaar stelling van een bepaald gedrag.
Cumulatie
Cumulatieve telastelegging
Dagvaarding waarin aan de verdachte meerdere feiten worden verweten.
Curator
2. In faillissementen is de curator degene die het vermogen van degene die failliet is gegaan te gelde maakt en verdeelt over de schuldeisers.
Cybercrime
Onder cybercrime verstaan we criminele activiteiten waarbij gebruik wordt gemaakt van ICT. De criminele activiteiten kunnen gericht zijn tegen personen, eigendommen en organisaties of tegen elektronische communicatienetwerken en informatiesystemen.
Dagvaarding
Een dagvaarding is een officiële brief van de Officier van Justitie (OvJ) waarin u als verdachte wordt opgeroepen om bij een rechtbankzitting aanwezig te zijn. Op de voorkant van de brief kunt u lezen van welke overtreding of misdrijf de Officier van Justitie u verdenkt. Ook staat op de voorkant waar en wanneer de zitting zal plaatsvinden.
Iedereen heeft het recht zich tijdens het strafproces te laten bijstaan door een advocaat. In de meeste gevallen is het raadzaam om een advocaat in te schakelen bij uw verdediging, zeker wanneer de strafbare feiten zoals in de tenlastelegging vermeld een misdrijf inhouden.
Derdenrekening
De advocaat moet een afzonderlijke rekening gebruiken om voor cliënten of derden financiële verrichtingen te doen.
Derdenverzet
Descente
Een bezichtiging door de rechter op de plaats van het delict, de plek waar de oorzaak van het geschil zichtbaar is of waar het geschil zich afspeelt ( plaatsopneming ).
Detentie
Vrijheidsbeneming als straf of als preventieve maatregel.
Dienstwoning
De werknemer heeft de aan de werkgever toebehorende woning nodig ten behoeve van de uitoefening van zijn functie. Het recht op bewoning eindigt bij beëindiging van de dienstbetrekking. Het gebruik van de dienstwoning staat veelal als eis aan de functie in de arbeidsovereenkomst vermeld. De bewoner heeft geen recht op huurbescherming.
Dingtalen
Directeur/bestuurder
Hoogste positie binnen de onderneming. Deze leidinggevende kan best zelf ook werknemer van de onderneming zijn. In de Wet op de ondernemingsraden is de bestuurder verantwoordelijk voor de verplichtingen van de onderneming die uit die wet voortkomen.
Discretionaire bevoegdheid
De vrije beslissingsruimte van de rechter.
Discriminatie
Discriminatie is het ongelijk behandelen en achterstellen van mensen op basis van kenmerken die er niet toe doen. Te denken valt aan afkomst, sekse, huidskleur, seksuele voorkeur, leeftijd, religie, handicap of chronische ziekte.
DNA onderzoek
Onderzoek waarbij bloed of speeksel van de verdachte vergeleken wordt met gevonden sporen. De afname van DNA-stalen kan gebeuren met toestemming van de verdachte (op last van de procureur des Konings) of zonder (op last van de onderzoeksrechter).
Dringend eigen gebruik
De verhuurder meent de woning zelf nodig te hebben. In een dergelijke procedure moet de verhuurder zijn dringende noodzaak aantonen, de belangenafweging moet naar de verhuurder doorslaan en er moet passende vervangende woonruimte voor de verhuurder aanwezig zijn. Aan alle drie de eisen moet worden voldaan om met succes beroep op deze opzeggingsgrond te kunnen doen.
Dringende reden
Categorie redenen die kan leiden tot een terecht gegeven ontslag op staande voet. dat wil zeggen een ontslag waarbij de arbeidsovereenkomst direct mag eindigen, zonder inachtneming van opzegtermijnen of -verboden. Voorbeelden ervan zijn: diefstal, mishandeling en dergelijke.
Dupliek
Dwaling
Een overeenkomst die tot stand is gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten. De benadeelde wil van de overeenkomst af.
Dwangmiddelen
Middelen die bij een strafrechtelijk onderzoek door de gerechtelijke overheid (procureur des Konings, onderzoeksrechter of onderzoeksgerechten) kunnen worden gebruikt tegen de wil van de verdachte en waarbij in mindere of meerdere mate inbreuk wordt gemaakt op de privacy of de persoonlijke integriteit.
Dwangsom
Dwingend recht
Rechtsregels zijn dwingend als elke afspraak die ervan afwijkt nietig is. Soms staat in het Burgerlijk Wetboek dat van een bepaling mag worden afgeweken bij CAO. Dat noemen wij driekwart dwingend recht. Ook komt het voor dat van een bepaalde regel bij individuele overeenkomst mag worden afgeweken. Dat noemen we semi-dwingend recht.
Echtscheidingsakte
Een echtscheidingsakte is het schriftelijke bewijs van de ontbinding van een huwelijk door echtscheiding. Tegenwoordig wordt er geen daadwerkelijke akte meer opgemaakt, maar wordt er een blad toegevoegd aan de huwelijksakte. Dit blad wordt ook wel een 'latere vermelding' genoemd.
Eed van belofte
Plechtige verklaring van een getuige op de zitting dat hij de waarheid zal spreken. Hij is dit verplicht. Als hij opzettelijk een valse verklaring aflegt, maakt hij zich schuldig aan meineed.
Een exclusiviteit (clausule)
Een beding. Een bijkomende voorwaarde bij een beding.
Eergerelateerd geweld
Eergerelateerd geweld omvat elke vorm van geestelijk of lichamelijk geweld in reactie op een (dreiging van) schending van de eer van een man of een vrouw en daarmee van zijn of haar familie waarvan de buitenwereld op de hoogte is of dreigt te raken.
Eerste en enige instantie
Eerste instantie
Eerwraak
Eerwraak is een gewoonterechtelijk fenomeen waarbij een familie of stam de verloren gegane zedelijke eer meent te kunnen herstellen door het plegen van een moord op de veroorzaker van het eerverlies of degene die schuldig bevonden aan het eerverlies. Deze persoon kan een man of een vrouw zijn.
Eigendomsvoorbehoud
Wanneer iemand (roerende) goederen verkoopt blijft hij eigenaar van het goed ook al is het goed al geleverd totdat de koopsom is betaald.
Eigenrichting
Eigenrichting is het eigenhandig vereffenen van een al dan niet vermeend geschil in het civiele recht en in strafrechtelijke kwesties bestraffen of mores leren van (vermeende) daders van misdrijven zonder dat hier een (straf)rechtelijke procedure aan te pas komt
Eindafrekening
Een overzicht aan definitieve servicekosten dat de huurder uiterlijk zes maanden na het daar voorafgaande boekjaar aan de huurder toe moet sturen. Doet de verhuurder dit niet of te laat, dan loopt hij kans dat het vorderingsrecht is verwerkt.
Eiser
Ex nunc
Vanaf nu. Beoordeling ex nunc is een beoordeling vanuit de huidige situatie niet naar de situatie ten tijde van de gebeurtenis.
Ex tunc
Vanaf toen. Beoordeling ex tunc is een beoordeling naar de situatie van toen de gebeurtenis plaats vond.
Excecutie van een vonnis
Tenuitvoerlegging van een arrest, vonnis of beschikking, eventueel met behulp van een deurwaarder.
Executie van een vonnis
Executoriaal beslag
Executoriale titel
Exploot
Exploot, Exploit
Verzamelnaam voor officiële stukken die uitsluitend door een gerechtsdeurwaarder kunnen worden uitgebracht, bijvoorbeeld een dagvaarding.
Fatale termijn
Uiterste termijn waarbinnen een feitelijke handeling of een rechtshandeling dient plaats te vinden, zoals bijvoorbeeld betalen. U bent in verzuim, zonder ingebrekestelling, als de fatale termijn is verstreken.
Flitsscheiding
De Flitsscheiding hield in dat een huwelijk kon worden omgezet in een geregistreerd partnerschap. Dit was de snelste manier om te scheiden voor echtparen die beide van mening waren niet meer verder te willen met het huwelijk en het verder ook eens waren over de verdeling van goederen en de zorg en alimentatie voor kinderen. Sinds 1 Maart 2009 is een flitsscheiding niet meer mogelijk. Een geregistreerd partnerschap kan alleen nog via de ambtenaar van de burgerlijke stand ontbonden worden als het stel geen kinderen heeft.
Formeel recht
Regels die aangeven op welke wijze een proces moet worden gevoerd.
Forum
Gerecht, rechterlijk college.
Fourneren
Het overleggen van de procesdossiers aan de rechter met het doel om een vonnis te krijgen.
Fusie van onderneming
Van een fusie is sprake als twee of meer ondernemingen worden samengevoegd tot één onderneming. In het geval een kleinere onderneming wordt overgenomen door een grote onderneming, dan is er sprake van overgang van onderneming. In dat geval moet de overnemende onderneming, de arbeidsvoorwaarden toepassen die voorheen ook voor de werknemers golden, tenzij het een verbetering betreft.
Gedaagde
Geheimhouding mediationovereenkomst
Alles wat besproken wordt blijft voor derden geheim. Dit wordt vastgelegd in de mediationovereenkomst.
Geheimhoudingsovereenkomst
Schriftelijke afspraak tussen partijen dat bepaalde zaken geheim dienen te blijven. Op overtreding daarvan staat een boete.
Gelaedeerde
Gemachtigde
Iemand die als vertegenwoordiger namens een partij optreedt in de procedure.
Gemene strafrecht
Professionele organisatie bestaande uit alle advocaten van eenzelfde gerechtelijk arrondissement.
Geopposeerde
Gerecht
Rechtsprekende instantie. Bijvoorbeeld: rechtbank, gerechtshof, Hoge Raad.
Gerechtsauditeur
Gerechtshof
Gerecht dat zaken in hoger beroep behandelt. Nederland kent vijf gerechtshoven.
Gerechtssecretaris
2. Ondersteunende functie bij Hoge Raad en Centrale Raad van Beroep.
Geregistreerd partnerschap
Een geregistreerd partnerschap heeft voor eigendom en schuld hetzelfde gevolg als het huwelijk. Als er niets geregeld wordt, zullen zowel schulden als bezit aan beide partners toebehoren. Indien er bepaalde afspraken zijn gemaakt tussen de partners dan kunnen deze door de notaris vastgelegd worden in de partnerschapsvoorwaarden.
Gerekestreerde
Getuige à charge
Getuige in een strafproces die wordt opgeroepen door de officier van justitie. Deze legt in de regel een belastende verklaring af voor de verdachte.
Getuige à décharge
Getuige in een strafproces die is opgeroepen door de verdachte of zijn advocaat om ontlastende verklaringen afleggen.
Gevangenhouding
Indien de officier van justitie van mening is dat de verdachte langer vastgehouden moet worden, dan zal hij de rechter-commissaris vragen om een bevel tot bewaring af te geven. Als dat verzoek toegewezen wordt, dan begint de voorlopige hechtenis. Gevangenhouding duurt maximaal 90 dagen in drie gelijke termijnen.
Gevolgschade
Schade door een gebrekkig product toegebracht aan een mens of andere zaak.
Gezag
Wanneer ouders getrouwd zijn, hebben zij samen het gezag over hun minderjarige kinderen. Dit wordt de ouderlijke macht genoemd. Na een scheiding krijgt een van de ouders het gezag over de kinderen. Het belang van het kind is doorslaggevend voor de vraag wie van de ouders dat is. De andere ouder heeft sinds 1990 het wettelijke recht op omgang met het kind.
Gouden handdruk
Ontslagvergoeding, de afkoopsom bij ontlag. Een bedrag dat als afvloeiingsregeling wordt betaald aan, meestal hooggeplaatste, leidinggevende werknemers, bij beeindiging van de arbeidsovereenkomst.
Grief
Bezwaar dat in (hoger) beroep wordt aangevoerd.
Griffier
Persoon die een verslag maakt van de zitting en de rechter ondersteunt bij het schrijven van een vonnis.
Griffierecht
Grondwet
In de Grondwet is de parlementaire democratie verankerd. De Grondwet regelt de bevoegdheden van het parlement, de ministers en de Koningin. Daarin staat ook hoe gemeenten en provincies moeten functioneren, hoe wetten worden gemaakt en hoe de rechtspraak in zijn werk gaat. Maar belangrijk is ook dat de grondrechten en plichten van alle Nederlanders in de Grondwet staan opgenomen.
Grosse
Een gewaarmerkt afschrift van een vonnis dat voor de partijen bestemd is.
Hacking
Onder computercriminaliteit verstaat men die vormen van criminaliteit die betrekking hebben op computersystemen.
Handelingsonbekwaam
Het missen van de bevoegdheid om zelfstandig rechtshandelingen te verrichten.
Handelsnaamrecht
Heling
Heling is het afnemen, verkopen of verhandelen van hetgeen iemand anders gestolen heeft.
Herstel van de arbeidsovereenkomst
Als een arbeidsovereenkomst is beëindigd zonder dat de opzegtermijnen in acht zijn genomen, of door middel van een kennelijk onredelijke opzegging, dan kan de werknemer ook herstel van de arbeidsovereenkomst vorderen voor de rechter. Als de werkgever daar niet mee akkoord gaat, dan bepaalt de rechter een afkoopsom.
Herziening in Strafzaken
Buitengewoon rechtsmiddel waarbij de veroordeelde, zijn familieleden of de minister van Justitie het Hof van Cassatie verzoekt een gerechtelijke dwaling recht te zetten op basis van feiten van na de veroordeling of die tijdens het proces niet konden achterhaald worden.
Hof / hoven
Hoge Raad
Hoger beroep
Vragen van een voorziening/oordeel bij een hogere rechter. De zaak wordt opnieuw bekeken en beoordeeld.
Huis van bewaring
In een huis van bewaring bevinden zich verdachten die in afwachting van hun proces vast blijven zitten en veroordeelden die een relatief korte vrijheidsstraf opgelegd hebben gekregen.
Huisvredebreuk
Tegen de wil van een bewoner wordt een woning binnengedrongen en daarmee het huisrecht geschonden. Een verhuurder mag niet onaangekondigd en zonder toestemming van de huurder het gehuurde betreden.
Hulpofficier van justitie
Een hulpofficier van justitie is een opsporingsambtenaar met enkele bijzondere strafrechtelijke bevoegdheden. Hij is echter geen lid van het Openbaar Ministerie.
Huurbeding
Een regeling in de hypotheekakte die de verhuurder/eigenaar verbiedt/het recht geeft om de onroerende zaak te verhuren.
Huurovereenkomst voor bepaalde tijd
In de huurovereenkomst is een ontruimingsdatum van het gehuurde overeengekomen.
Huurovereenkomst voor onbepaalde tijd
Partijen hebben een aanvangsdatum van de huurperiode (bijvoorbeeld 1 januari 2005) afgesproken, maar geen einddatum bepaald.
Huurprijs, wettelijk vastgesteld
De wetgever heeft de mogelijkheid om in te grijpen in de door partijen overeengekomen huurprijs (bijvoorbeeld aanpassing van de aanvangshuurprijs binnen zes maanden na totstandkoming van de huurovereenkomst.
Huwelijkse voorwaarden
Deze voorwaarden dient bij notariële akte te worden opgemaakt. Dit is een overeenkomst tussen (aanstaande) echtgenoten waarbij zij, met
terzijdestelling van de daarvoor geldende wettelijke bepalingen, de vermogensrechtelijke gevolgen van hun huwelijk regelen zodanig dat het vermogen bij ontbinding van het huwelijk niet aan de andere partij toekomt.
Huwelijksgoederenregister
Openbaar register bij de rechtbank waarin de huwelijkse
voorwaarden zijn vermeld.
Immateriele schade
Schade die veroorzaakt wordt door verdriet, smart of geestelijk gemis. Deze schade is (in tegenstelling tot materiele schade) niet direct in geld uit te drukken. De vergoeding die wordt uitgekeerd om immateriele schade te vergoeden heet smartengeld.
In cassatie gaan, Cassatie
In beroep gaan bij de Hoge Raad tegen een beslissing van een lagere rechter. (Zie ook: In cassatie bij de Hoge Raad)
In verzuim
Wanneer een schuldenaar een overeenkomst niet nakomt is hij in verzuim. Dit verzuim kan automatisch intreden wanneer een bepaalde termijn verstreken is, of wanneer uit het gedrag en de houding van de schuldenaar blijkt dat hij niet gaat nakomen. Ook wanneer de schuldenaar schriftelijk in gebreke wordt gesteld (bijvoorbeeld bij de tweede aanmaning) treedt het verzuim in.
Incasso
De buitengerechtelijke inning van geld, kwitanties en wissels. Schuldeisers kunnen hun incasso’s onderbrengen bij een incassobureau. Dat gebeurt meestal als een debiteur niet betaalt. De meeste banken hebben een incasso-afdeling, die onder meer voor rekening van cliënten bedragen incasseert, maar er bestaan ook onafhankelijke incassobedrijven.
Incidenteel appèl
Incidenteel tussengeschil
Indexeringsclausule
Jaarlijkse contractuele huurverhoging die tot doel heeft om het effect van een eventuele inflatie op te heffen.
Ingebrekestelling
Een brief waarmee de schuldeiser de schuldenaar laat weten dat de schuldenaar in gebreke is als hij niet op tijd aan zijn verplichtingen voldoet. De schuldenaar kan dan aangemaand worden om alsnog aan zijn verplichtingen te voldoen. De schuldenaar kan ook aansprakelijk gesteld worden voor de schade die hierdoor ontstaat.
Inlichtingencomparitie
Insolventie
Interlocutoir vonnis
Tussenvonnis waarbij de rechter een bewijsopdracht, persoonlijke verschijning van partijen, nadere inlichtingen of onderzoek beveelt waarvan de beslissing van de zaak afhankelijk kan zijn.
Inverzekeringstelling
Een inverzekeringstelling vindt plaats op verzoek van de (hulp)officier van justitie wanneer deze in het belang van het onderzoek moet worden opgehouden.
Jurisprudentie
Geheel van uitspraken van rechters. De jurisprudentie vormt een richtlijn voor de rechtspraak in latere, soortgelijke gevallen.
Justitia, Vrouwe justitia
Godin der gerechtigheid in het oude Rome. Vaak afgebeeld op met blinddoek, weegschaal en zwaard.
Justitiabele Rechtzoekende
Verzamelnaam voor eiser, gedaagde, verdachte, verzoeker etc.
Justitie
Verzamelnaam voor functies die zich binnen de overheid bezighouden met de handhaving van het recht. Lees meer over het werkveld op www.justitie.nl
Kamer
Kantonrechter
De kantonrechter behandelt zowel civiele zaken als strafzaken. Het is een alleensprekende rechter die zaken als overtredingen uit het strafrecht, arbeidszaken, huurzaken en zaken onder de € 5000 behandelt. Vroeger was het kantongerecht een apart gerecht naast de rechtbanken, gerechtshoven en de Hoge Raad. De kantongerechten zijn opgegaan in de rechtbanken. De term kantonrechter is echter blijven bestaan.
Kantonrechtersformule
Bij ontbinding door de kantonrechter of kennelijk onredelijk ontslag wordt een vergoeding naar billijkheid toegekend. Vaak gaat de rechter daarbij uit van deze formule A maal B maal C, waarbij A het aantal dienstjaren is, B het brutomaandloon van de betreffende werknemer en C de zogenaamde correctiefactor, waarmee rekening wordt gehouden met de omstandigheden van het geval.
Kennelijk onredelijke opzegging
Een opzegging kan, ook als er een ontslagvergunning is en de opzegtermijnen in acht zijn genomen, toch kennelijk onredelijk zijn. Daarvan is sprake als er geen juiste reden is gegeven voor de opzegging (en de RDA is misleid) of als de gevolgen van het ontslag te zwaar voor risico van de werknemer komen. In dat geval wordt een passende schadevergoeding toegekend.
Klaagschrift
Schriftelijk ingediend en ondertekend beklag tegen overheidsoptreden.
Klacht delict
Delict dat alleen na aanklacht gerechtelijk vervolgd wordt.
Kort geding
Kracht van gewijsde
Een vonnis heeft kracht van gewijsde als daartegen geen beroep meer mogelijk is.
Kunstvandalisme
Onder kunstvandalisme verstaat men het moedwillig vernielen of beschadigen van kunstwerken.
Landsadvocaat
Legalisatie
Lijdelijk
Litispendentie
Loon
Het loon is de tegenprestatie voor het verrichten van de arbeid. Fooi, bijvoorbeeld, behoort niet tot het loon. Het Burgerlijk Wetboek bevat tal van voorschriften over de vorm van het loon, de wijze waarop het moet worden uitbetaald en de gevolgen van niet (tijdig) uitbetalen van het loon.
Loonvordering
Deze wordt ingesteld als er geen loon is betaald, terwijl de werknemer van mening is dat het wel had moeten gebeuren. Bijvoorbeeld als hij van mening is dat hij te weinig loon heeft ontvangen. Ook komt het voor dat de werkgever de werknemer op staande voet heeft ontslagen, terwijl de werknemer van mening is dat daarvoor geen goede reden is. De werknemer doet dan een beroep op de nietigheid van het ontslag en vordert loon, omdat hij van mening is dat de arbeidsovereenkomst niet is geëindigd.
Magistratuur
Alle leden van de rechterlijke macht, dus rechters (zittende magistratuur) en de leden van het Openbaar Ministerie (staande magistratuur).
Materiële schade
Schade die direct in geld is uit te drukken.
Medehuur
Een andere gebruiker van de woning dan de huurder verwerft zelfstandige rechten die hij ten aanzien van de verhuurder kan inroepen.
Medezeggenschap
Het recht van werknemers om invloed uit te oefenen op het bestuur van een onderneming of instelling. Naast de Wet op de ondernemingsraden, waarin het recht op informatie, overleg, advies en instemming is geregeld, kennen we ook het enquêterecht van het Burgerlijk Wetboek.
Mediation
Mediation is het gezamenlijk oplossen van een geschil met de hulp van een onafhankelijke conflictbemiddelaar: de mediator.
Bij mediation bij een echtscheiding wordt niet gestreden om de juridische standpunten, maar gesproken over de belangen van beide (ex)-partners. Het is een snellere en goedkopere oplossing, waarbij de relatie tussen de partijen niet onnodig wordt beschadigd
Mediationovereenkomst:
De overeenkomst waarmee een mediation aanvangt. Ondertekenaars zijn de betrokken partijen en de mediator. In de mediationovereenkomst staat ondermeer opgenomen:
- wie de partijen zijn;
- wie de mediator is;
- de omschrijving van het geschil;
- de vertrouwelijkheid;
- de vrijwilligheid van deelname van de partijen aan de mediation
- de inspanningsverplichting van partijen en mediator om tot resultaat te komen
- de neutrale relatie tussen de mediator en de partijen.
De mediationovereenkomst die wordt opgesteld voordat de mediation aanvangt, is bedoeld voor minimaal drie partijen: de conflicterende partijen en de mediator.
Meervoudige kamer
Een kamer van een gerecht, bestaande uit ten minste drie rechters. De meervoudige kamer beslist over zware of ingewikkelde zaken. Zie ook: Enkelvoudige kamer.
Meineed
Valse eed. Getuigen die opzettelijk niet de waarheid spreken bij de rechtbank, maken zich schuldig aan meineed.
Memorie van Grieven
Merkenrecht
* Individuele merken:
Elk teken dat wordt gebruikt om producten of diensten van onderneming te onderscheiden, kan in principe als merk worden aangemerkt. Men onderscheidt de onderstaande objecten die beschermd kunnen worden via het merkenrecht: Woordmerk, Beeldmerk, Vormmerk, Kleurmerk, Klankmerk, Geurmerk en Imago.
* Collectieve merken:
Merken die dienen om één of meer gemeenschappelijke kenmerken te onderscheiden van waren of diensten, afkomstig van verschillende ondernemingen zijn voornamelijk bedoeld als waarborgteken voor de gemeenschappelijke kwaliteit. Bijvoorbeeld KEMA-keur, het wolmerk, etc. Alleen door uw merk te deponeren wordt u eigenaar van het exclusieve merkenrecht. Gebruik en ontwikkeling van het merk alleen geeft u geen rechten. Zodra uw merk gedeponeerd is kunt u zich verweren tegen derden die een identiek of overeenstemmend merk voor dezelfde of gelijksoortige waren of diensten op de markt brengt.
Met voorbedachte rade
Overweging van of beraad op het strafbare feit en de gevolgen daarvan, voordat dat feit wordt gepleegd.
Minimumloon
Het minimumloon is in de Wet op het minimumloon en de vakantiebijslag neergelegd, en is daarmee wettelijk beschermd loonniveau. Voor volwassenen en jongeren gelden verschillende bedragen. Elk jaar wordt het minimumloon aangepast.
Minuut
Origineel exemplaar van een gerechtelijk stuk (bijvoorbeeld een vonnis), dat blijft bij degene die het heeft opgesteld (griffier).
Misdrijf
Een misdrijf is een strafbaar feit. Het verschil met een overtreding is dat een misdrijf in de regel zwaarder is en berecht wordt door de meervoudige kamer.
Mondeling vonnis
Vonnis dat meteen na de behandeling wordt uitgesproken.
Natuurlijke verbintenis
Een verbintenis die gebaseerd is op normen van moraal of fatsoen of van een als zodanig gevoelde verplichting. Men is gehouden een natuurlijke verbintenis na te komen, maar dit is niet af te dwingen. Heeft men aan een natuurlijke verbintenis voldaan, dan kan men deze prestatie niet als onverschuldigd terugvorderen.
Niet-ontvankelijkheid
Niet vatbaar zijn voor berechting. Niet-ontvankelijkheid wordt bepaald door de rechter die vaststelt dat het OM niet het recht heeft om een strafzaak te vervolgen of omdat de zaak te lang heeft gelegen of omdat belangrijke stukken niet in het dossier zitten.
Nietigheid van ontslag
Een ontslag is vernietigbaar als er geen ontslagvergunning is verkregen voor het ontslag. Ook is een ontslag als het is gegeven ondanks het bestaan van een opzegverbod. De werknemer houdt recht op loon als hij de nietigheid inroept. Dit kan hij zelf doen.
Non-conformiteit
Een zaak die niet voldoet aan hetgeen men daarvan op grond van de koopovereenkomst mag verwachten.
Non-refoulement
Novum
Nieuw feit.
Nulpuntenlijsten
De door de huurcommissie gehanteerde lijst van gebreken in drie categorieën: lichte (overige) gebreken (lijst C) naar ernstige (lijst B) tot zeer ernstige gebreken (lijst A). Bij elke categorie hoort een bepaald percentage waarmee de huur kan worden opgeschort.
Objectgebonden huur
Objectgebonden huur betekent dat de huur niet kan worden gewijzigd als de huurders zouden wijzigen.
Officier van justitie
Een officier van justitie vertegenwoordigt het openbaar ministerie. Hij heeft een aantal taken waaronder: leiding geven aan het politieonderzoek en optreden als aanklager tijdens de zitting,
Omgangsregeling
De niet-gezagsouder kan de omgang slechts worden ontzegd op basis van vier wettelijke gronden. Wanneer omgang ernstig nadeel oplevert voor de geestelijke of lichamelijke ontwikkeling van het kind; wanneer de ouder ongeschikt of kennelijk niet in staat moet worden geacht tot omgang; wanneer een kind ouder dan twaalf jaar bij zijn verhoor door de rechter van ernstige bezwaren tegen omgang met de ouder heeft doen blijken; wanneer omgang anderszins in strijd is met zwaarwegende belangen van het kind.
Onderbewindstelling
Onderhoud ten parkette
Een onderhoud ten parkette (o.t.p.) is een gesprek van een minderjarige en zijn ouders met een parketsecretaris, dat is een medewerker van de officier van justitie.
Onderhuur
Onderhuur is de huurovereenkomst tussen de huurder en een derde, waarbij eerstgenoemde als verhuurder optreedt.
Ondernemings CAO
Een CAO wordt vaak gesloten tussen een werkgeversorganisatie en één of meerdere vakbonden. Dat is echt niet noodzakelijk. Aan werkgeverskant kan een CAO ook door één werkgever met een vakbond worden gesloten. Dan geldt die CAO alleen voor die ene onderneming. Een werkgever gaat daar vaak toe over, als binnen zijn onderneming verschillende activiteiten worden verricht, die ertoe zouden leiden dat hij binnen de onderneming verschillende CAO’s naast elkaar toe zou moeten passen.
Ondernemingsraad
Orgaan, bestaande uit werknemers in een onderneming, dat als taak heeft de behartiging van zowel de ondernemings- als de werknemersbelangen. Als in een onderneming 50 of meer werknemers werken, is de werkgever verplicht een ondernemingsraad in te stellen.
Onherroepelijk
Niet te herroepen, niet te veranderen. Een uitspraak is onherroepelijk als de rechtzoekende geen beroep of cassatie meer kan instellen, bijvoorbeeld omdat de termijn waarbinnen men beroep moet instellen verlopen is. De zaak is dan helemaal afgedaan.
Onrechtmatige daad
Inbreuk op een recht van een ander of een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht of een ongeschreven norm, behoudens een rechtvaardigingsgrond. Uit de onrechtmatige daad ontstaat een verbintenis tot schadevergoeding, bijvoorbeeld bij een aanrijding in het verkeer.
Onregelmatige opzegging
Bij een onregelmatige opzegging heeft de partij die opzegt, dat kan zowel de werkgever als de werknemer zijn, de procedureregels niet in acht genomen. Bijvoorbeeld niet tegen de juiste dag opgezegd, of niet de juiste opzegtermijn in acht genomen. De partij die dat doet wordt schadeplichtig. Dat wil zeggen dat hij een bedrag moet betalen aan de andere partij, dat gelijk is aan het bedrag dat anders in die periode aan loon had moeten worden betaald.
Ontbindende voorwaarde
Toekomstige onzekere gebeurtenis, die bij intreden tot gevolg heeft dat een overeenkomst wordt beëindigd. Voorbeeld: een arbeidsovereenkomst met de ontbindende voorwaarde, dat men een bepaalde studie succesvol afrondt.
Ontbinding
Ongedaanmaking. Bijvoorbeeld, u vraagt ontbinding van een koopovereenkomst en uw eis wordt toegewezen, dan moet verkoper het gekochte terugnemen en de koopsom aan u retourneren.
Ontbinding van de arbeidsovereenkomst
Elke partij bij de arbeidsovereenkomst, de werkgever en de werknemer, kan een verzoek richten tot de kantonrechter om de arbeidsovereenkomst te beëindigen. Er moet wel een gewichtige reden aanwezig zijn. Dat kan zijn een dringende reden (die ook tot ontslag op staande voet had kunnen leiden) of verandering in de omstandigheden.
Ontbinding van huurovereenkomsten
In het algemeen betekent dit dat de huurder tekort is geschoten in nakoming van zijn verplichtingen, waarvan de tekortkoming dermate groot is dat dit beëindiging van de overeenkomst rechtvaardigt. Er hoeft geen opzeggingstermijn in acht worden genomen.
Ontruimingsbeding
Huurder en verhuurder komen in het huurcontract overeen dat de woning op een bepaalde overeengekomen periode (bijvoorbeeld 31 december van een bepaald jaar) zal worden ontruimd.
Ontslag
De term ontslag komt in het wetboek vrijwel niet voor. De wet gebruikt de term ‘opzeggen’, om aan te duiden dat het een eenzijdige rechtshandeling betreft.
Ontslag op staande voet
De term ontslag op staande voet komt niet voor in enig wetboek. De wet spreekt van een ontslag vanwege een dringende reden. Niet alleen moet voor ontslag op staande voet die dingende reden aanwezig zijn, ook moet deze onverwijld worden medegedeeld aan de werknemer.
Ontslagbesluit
Deze regeling is opgesteld door de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het betreft de richtlijnen waaraan de Regionaal Directeur voor de Arbeidsvoorziening is gebonden bij de beoordeling omtrent het al dan niet verlenen van een ontslagvergunning.
Ontslagrecht
Het ontslagrecht is te vinden in verschillende wetboeken; het Burgerlijk Wetboek, het Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen, de algemene Wet gelijke behandeling, de Wet melding collectief ontslag.
Ontslagvergunning
Om een arbeidsovereenkomst op te mogen zeggen moet de werkgever een ontslagvergunning hebben van de Regionaal Directeur voor de Arbeidsvoorziening. Deze toetst de aanvraag aan de regels van het Ontslagbesluit.
Ontzetting
De wet kent twee mogelijkheden om één of beide ouders de ouderlijke macht te ontnemen: door ontheffing van of ontzetting uit de ouderlijke macht. Ontheffing heeft plaats als de ouder wel voor het kind wil zorgen, maar daartoe niet goed in staat is. Onzetting gebeurt als de ouder misbruik maakt van de ouderlijke macht of als er sprake is van grove verwaarlozing van het kind. Tot ontheffing en ontzetting wordt door de rechtbank besloten op verzoek van de Raad voor de kinderbescherming of op vordering van de officier van justitie.
Onverschuldigde betaling
Zonder rechtsgrond presteren geeft degene die presteerde het recht het gepresteerde als onverschuldigde betaling terug te vorderen.
Onvoorwaardelijke straf
Straf die daadwerkelijk uitgevoerd wordt
Onzelfstandige woning
De woning heeft geen eigen toegang en kan niet worden bewoond zonder daarbij afhankelijk te zijn van wezenlijke voorzieningen buiten de woning.
Op non-actief stellen
Een werknemer is op non-actief gesteld, of geschorst, als zijn arbeidsovereenkomst nog wel van kracht is en het loon wordt doorbetaald, maar hij niet te werk wordt gesteld. In verband met ontslag kan daarvan sprake zijn, bijvoorbeeld, nadat een feit is ontdekt dat zal kunnen leiden tot ontslag op staande voet.
Opdracht
Iemand die in opdracht werkt is niet in dienst, zoals een werknemer. Dat betekent dat hij niet verplicht is tot het opvolgen van instructies, maar zich tot de vervaardiging van het eindproduct heeft verbonden.
Openbare registers
Oplevering
Het gehuurde leeg en ontruimd aan de verhuurder ter beschikking stellen bij het einde van de huurovereenkomst. Het gehuurde aan de huurder ter beschikking stellen bij aanvang van de huurovereenkomst.
Oplichting
Oplichting is een vorm van bedrog, waarbij de dader een ander ontdoet van geld of van waardevolle goederen.
Opposant
Oproepcontract
Een oproepcontract is een arbeidsovereenkomst waarbij soms wel is geregeld dat er arbeid zal worden verricht, maar niet wanneer. Er zijn verschillende vormen denkbaar. Met ingang van 1999 is de positie van de oproepkracht enigszins verbeterd.
Opschortende voorwaarden
De nakoming van een verbintenis wordt uitgesteld totdat een toekomstige onzekere gebeurtenis zich voordoet.
Opschorting huur
Het tijdelijk niet betalen van (een gedeelte van) de huur. Meestal wordt dit middel gebruikt als het gehuurde gebreken heeft en de verhuurder weigert de gebreken te herstellen. Door het opschortingsrecht wordt de betalingsverplichting uitgesteld. Na herstel van de gebreken moeten de opgeschorte bedragen alsnog worden betaald. Opschorting van de huur mag slechts evenredig aan het gebrek plaatsvinden.
Opsporingsonderzoek
Onderzoek onder leiding van de procureur des Konings met het oog op het opsporen van de misdrijven, hun daders en de bewijzen ervan en het verzamelen van de gegevens die kunnen dienen voor het uitoefenen van de strafvordering.
Opzegging
De opzegging is de éénzijdige handeling waarbij de ene partij de andere partij zegt dat hij de arbeidsovereenkomst tegen een bepaalde datum wil beëindigen. De arbeidsovereenkomst is daarmee nog niet feitelijk beëindigd. Bij een regelmatige beëindiging gaat vanaf dat moment van opzeggen de opzegtermijn lopen.
Opzegging van een huurovereenkomst
Door opzegging kan de huurovereenkomst worden beëindigd. Deze mogelijkheid kan worden gebruikt als één van de partijen tekortschiet, maar dit hoeft niet. Is vaak noodzakelijk als eerste stap om de huurovereenkomst te laten eindigen. Bij woon- en (winkel)bedrijfsruimte is als formaliteit onder meer een aangetekende brief (of een deurwaarders exploot) voorgeschreven. Er moet een opzeggingstermijn in acht worden genomen.
Opzegging wegens een dringende reden
Is hetzelfde als ontslag op staande voet. Wanneer het werkelijk een dringende reden betreft, zoals diefstal, mishandeling, seksuele intimidatie en dergelijke, dan mag geen opzegtermijn in acht worden genomen. Er is ook geen ontslagvergunning vereist.
Opzeggingsverboden
Om sommige reden, of gedurende bepaalde omstandigheden mag niet worden opgezegd, zoals bijvoorbeeld gedurende de eerste twee jaar ziekte, zwangerschap, lidmaatschap van de ondernemingsraad enzovoorts. In dat geval zal de werkgever die de arbeidsovereenkomst met een werknemer onder die omstandigheden wil eindigen, zich tot de kantonrechter moeten wenden met een verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst.
Opzegtermijn
De termijn die ligt tussen het moment van opzeggen en de feitelijke einddatum van de arbeidsovereenkomst. De termijn kan voortvloeien uit de wet, uit de individuele arbeidsovereenkomst of uit de CAO en kan pas gaan lopen na verkrijging van een ontslagvergunning.
Ouderschapsplan
In een wetsvoorstel tot wijziging van de Wet bevordering voortgezet
ouderschap en zorgvuldige scheiding is het ouderschapsplan een aanzienlijk onderdeel. Gedurende het opstellen van het ouderschapsplan worden de ouders gedwongen ten minste na te denken over welke invulling zij willen geven aan het ouderlijk gezag na scheiding. Uit de praktijk blijkt dat een groot aantal punten van belang zijn om te bespreken:
- de dagelijkse zorg voor de kinderen (waar verblijven de kinderen, eten en drinken, huisregels e.d.)
- school
- sport
- medische zorg
- vakantie
- bijzondere dagen (verjaardagen e.d.)
- financiën (beheer spaarrekeningen, bijdrage van de niet-verzorgende ouder)
- communicatie tussen de ouders (informeren en raadplegen)
- halen en brengen van de kinderen.
Het is aan de ouders om te bepalen welke afspraken zij in het ouderschapsplan vastleggen. Zij Kunnen afspraken maken, die zij in het belang van het kind vinden. Wel stelt de wet een aantal minimumeisen. De onderwerpen waarover de ouders afspraken moeten maken, zijn de meest essentiële punten bij de uitoefening van het gezamenlijke gezag. In reactie en vooruitlopend op de plannen van justitie is er een kosteloos model “verzorgingsafspraken kinderen” ontwikkeld.
Ouderschapsverlof
De werknemer die een kind te verzorgen heeft dat nog geen acht jaar oud is, is gerechtigd om ouderschapsverlof op te nemen gedurende een bepaalde tijd, welke hij binnen bepaalde grenzen in de wet gesteld, naar eigen inzicht kan indelen.
Overmacht
Civiel recht: Een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis van een schuldenaar, die niet is te wijten aan zijn schuld en evenmin op basis van een wet of rechtshandeling of de in het maatschappelijk verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening moet komen.
Tegenstelling: toerekenbare tekortkoming of wanprestatie.
In het strafrecht: een van buiten komende oorzaak waaraan de dader geen weerstand heeft kunnen bieden. Overmacht heft de wederrechtelijkheid van de daad of de toerekenbaarheid van dader op.
Overtreding
Een licht vergrijp dat berecht wordt door de rechtbank sector kanton.
Overtredingen
Minder ernstig strafbare feiten die in beginsel door de politierechter worden beoordeeld.
Overtuigend bewijs
Bewijsmateriaal dat de rechter van de schuld van de verdachte overtuigt.
Overwerk
Van overwerk is sprake als er arbeid moet worden verricht buiten de voor de werknemer normaal geldende arbeidstijd. Dat kan ook zijn buiten de voor de onderneming normaal geldende arbeidstijd, maar dat hoeft niet.
Pachtovereenkomst
Deze overeenkomst wordt niet onder huurovereenkomst begrepen. Zij wordt bij afzonderlijke wet geregeld. De pachtwet regelt de overeenkomsten die de strekking hebben een hoeve of los land ter uitoefening van de landbouw in gebruik te geven tegen voldoening van een tegenprestatie.
Parate executie
Het recht om de goederen van een schuldenaar die in gebreke blijft zonder voorafgaand rechterlijk vonnis in het openbaar, naar plaatselijk gebruik, te verkopen. De pandhouder heeft dit recht krachtens de wet, maar de hypotheekhouder moet het bedingen.
Parket
Het parket is het bureau van het openbaar ministerie dat bij een bepaalde rechterlijke instantie behoort. Er zijn dus meerdere regionale parketten.
Parketpolitie
De parketpolitie is belast met de zorg voor orde en bewaking in het gerechtsgebouw en/of tijdens de diverse soorten rechtszittingen. Tevens zorgt de Parketpolitie ervoor dat mensen die van hun vrijheid zijn beroofd worden voorgeleid bij de Officier van Justitie en/of de Rechter Commissaris.
Partijen
De probleemhouders van het geschil. Degenen dus die met elkaar
in een conflict zijn verwikkeld.
Passende arbeid
Een bestanddeel van de arbeidsovereenkomst is de bedongen arbeid. Als de werknemer die arbeid niet langer kan verrichten, structureel of tijdelijk, dan is de werkgever gerechtigd en in sommige gevallen verplicht voor de werknemer passende arbeid in zijn onderneming te zoeken.
Pedofiel
Iemand met voorkeur voor seksueel verkeer met kinderen.
Pensioen
De AOW verschaft een basispensioen van 70% van het minimumloon. Daarenboven ontvangen vele pensioengerechtigden een aanvullend pensioen. De verplichting tot het opbouwen van een pensioen vloeit meestal voort uit de CAO.
Peremptoire termijn
Persisteren
Personeelsbeleid
Het sociale beleid ten aanzien van de in de onderneming werkzame personen. Het wordt bepaald door de bestuurder van de onderneming en is vaak te vinden in een personeelsgids, die deel kan uitmaken van de arbeidsovereenkomst.
Plaatsopneming
Een bezichtiging door de rechter op de plaats waar de oorzaak van het geschil zichtbaar is of het geschil zich afspeelt. In een civiele procedure wordt dit descente genoemd, in het strafproces schouw.
Pleidooi
Mondelinge toelichting op het in het geding ingenomen standpunt.
Politierechter
Een rechter die relatief eenvoudige zaken behandeld en kan daarbij maximaal een jaar gevangenisstraf opleggen.
Politiesepot
De politie kan na een aangifte besluiten om geen onderzoek in te stellen. Dit noemt men het politiesepot. Dit gebeurt om verschillende redenen. Het belang van de aangifte is te klein; er is geen opsporingsindicatie, dat wil zeggen dat er te weinig zicht is op de dader; er is al te veel tijd verstreken sinds het strafbare feit gepleegd is.
Preparatoir vonnis
Tussenvonnis waarbij de rechter partijen vraagt om stukken over te leggen.
President
De voorzitter van een rechtbank, een gerechtshof en van de Hoge Raad heet president. Ook de rechter die een zitting van een rechtbank of hof voorzit wordt president of voorzitter genoemd.
Primair
Eerste vordering / tenlastelegging of verzoek. Met een primaire vordering wordt aangegeven welke vordering de belangrijkste is in een reeks. Zie ook Subsidiair.
Principaal beroep
Pro-deoadvocaat
Vroeger kreeg de minder draagkrachtige burger een gratis (pro Deo) advocaat. Tegenwoordig betaalt een rechtzoekende in civiele en bestuursrechtelijke zaken een van het inkomen afhankelijke eigen bijdrage voor de advocaat. Alleen in strafzaken, als een verdachte in voorarrest zit, krijgt hij nog (automatisch) een pro-Deoadvocaat toegewezen. In de rechtszaal wordt gesproken over een ’toegevoegd advocaat’.
Pro-formazitting
Zitting waarop een zaak niet inhoudelijk wordt behandeld. Een pro-formazitting is nodig als een zaak binnen een bepaalde termijn op een zitting moet zijn geweest, maar het nog te vroeg is om deze inhoudelijk te behandelen.
Proceskostenveroordeling
Procureur
Procureur des Konings
Hoofd van het openbaar ministerie (het parket) in een gerechtelijk arrondissement.
Procureur generaal
(PG) bij de Hoge Raad - Hoofd van het parket bij de Hoge Raad. Bij de Hoge Raad vervult het parket een andere rol dan bij de rechtbank en het gerechtshof. Leden van het parket eisen hier geen straf, maar adviseren de Hoge Raad wat moet gebeuren; in civiele zaken, strafzaken en belastingzaken.
Procureur-generaal
Proeftijd
Een korte periode van maximaal twee maanden. De duur is afhankelijk van de duur van de arbeidsovereenkomst. In deze periode mogen de werkgever en de werknemer op elk moment de arbeidsovereenkomst beëindigen zonder in achtneming van de opzegtermijn of de opzegverboden. Wel is de partij die tot beëindiging overgaat verplicht om de reden schriftelijk mee te delen als de andere partij daarom vraagt. Als deze op discriminatie berust, dan moet de veroorzaker wel schadevergoeding betalen.
Prorogatie
Raad van State
Raad voor de kinderbescherming
De raad is een overheidsinstelling die valt onder het ministerie van Justitie. Hij heeft als taak het geven van adviezen, het doen van onderzoek en het indienen van verzoeken aan de rechter. De rechter kan de raad om advies vragen in echtscheidingszaken. De raad stelt in zo'n geval een onderzoek in naar de situatie van ouders en kind. Het rapport gaat terug naar de rechter en die neemt vaak het advies van de raad over.
Raadsheer
Rechter bij het gerechtshof of de Hoge Raad. Ook een vrouwelijke raadsheer wordt gewoon raadsheer genoemd, want met een raadsvrouw/raadsman wordt een advocaat bedoeld.
Raadsman
Advocaat.
Raadsvrouw
Vrouwelijke advocaat.
Raam-CAO
Een raam-CAO regelt niet alle arbeidsvoorwaarden en detail, maar geeft de ondernemingen ruimte om zelf, binnen de kaders van de CAO, andere afspraken te maken.
RAIO
Rechterlijk ambtenaar in opleiding.
Rechtbank
Rechtsprekend orgaan dat in eerste aanleg oordeelt over zaken zoals echtscheidingen, misdrijven, geldvorderingen, en de meeste bestuursrechtelijke geschillen. Ook wordt met het begrip rechtbank het gebouw aangeduid waarin de rechtbank zetelt. Zie ook: kaart gerechtelijke indeling.
Rechterlijke macht
Rechters en officieren van justitie. De rechters worden tot de zittende magistratuur gerekend en de officieren van justitie tot de staande magistratuur. De rechter blijft zitten tijdens de zitting, de officier van justitie voert staande het woord.
Reconventie
Redelijkheid en billijkheid
Het woordpaar verwijst enerzijds naar verstand en anderzijds naar gevoel. Wanneer een rechtsregel niet duidelijk is in een concrete situatie, kan met behulp van deze begrippen een rechtvaardige oplossing worden bereikt. Ze hebben dan ook betrekking op uitleg van rechtsregels in een concrete situatie.
Redelijkheidsbeginsel
Referte
Regatoire commissie
Getuigenverhoor dat in opdracht van de behandeld rechter door een andere instantie (meestal een rechtbank in het buitenland) wordt uitgevoerd.
Reïntegratie
Als een werknemer arbeidsongeschikt is geworden dient de werkgever inspanningen te verrichten, gericht op de mogelijkheid om de werknemer weer in het productieproces op te nemen. Samen met de Arbo-dienst moet bij langdurige arbeidsongeschiktheid een reïntegratieplan worden opgesteld en bij de uitvoeringsinstelling worden ingeleverd.
Rekest
Verzoekschrift.
Relatieve competentie
Geeft aan in welke plaats in Nederland een procedure gestart moet worden. Zie ook: Absolute competentie.
Renovatie
Wijziging aan het gehuurde dat geriefsverbetering met zich mee brengt. Herstel van gebreken wordt niet als renovatie aangemerkt.
Repliek
Requestrant
Requirant
Ressort
Rechtsgebied. Nederland is onderverdeeld in 5 ressorten, die vervolgens weer zijn onderverdeeld in arrondissementen (19). Elk ressort heeft een eigen gerechtshof.
Rogatoire commissie
Rol
Rolzaak
Rolzitting
Royement / royeren
Samenhang
Er is samenhang wanneer tussen twee of meerdere zaken een verband bestaat dat van zulke aard is dat het vereist dat de zaken samen, door dezelfde rechter worden behandeld.
Samenlevingsovereenkomst
Een overeenkomst tussen twee mensen die met elkaar samenleven en bepaalde zaken met betrekking tot bijvoorbeeld het vermogen willen regelen.
Samenwerkingsovereenkomst
Het betreft een overeenkomst waarbij partijen afspreken met elkaar een samenwerkingsverband aan te gaan.
Sanctie
Dwangmaatregel of straf
Schadeplichtigheid
De werkgever of werknemer die zich niet aan de juiste opzegtermijn houdt, of een dringende reden voor ontslag veroorzaakt, wordt schadeplichtig. Dat wil zeggen dat hij aan de andere partij een gefixeerd bedrag moet betalen, gelijk aan het loon dat anders had moeten worden betaald.
Schadevergoeding
Naast de schadeplicht, bij het niet in acht nemen van de juiste procedure, kan een partij die een arbeidsovereenkomst beëindigt ook worden veroordeeld tot een schadevergoeding, bijvoorbeeld bij ontbinding van de arbeidsovereenkomst of bij een kennelijk onredelijk ontslag. De rechter bepaalt dan de schadevergoeding naar wat hij redelijk vindt.
Schijnhuwelijk
Van een schijnhuwelijk is sprake wanneer bij het aangaan van een huwelijk uit economische, zakelijke of emotionele overwegingen de beide partijen niet aan de verplichtingen hebben voldaan (of van plan zijn te voldoen) die de wet aan een huwelijk stelt, bijvoorbeeld als het huwelijk uitsluitend wordt voltrokken om iemand een bepaalde nationaliteit te bezorgen.
Schikking
Een regeling waarmee partijen in onderling overleg een definitief einde maken aan een geschil. In het algemeen geeft ieder van partijen een stuk van zijn vordering/verweer prijs.
Schorsing
Een werknemer is op non-actief gesteld, of geschorst, als zijn arbeidsovereenkomst nog wel van kracht is en het loon wordt doorbetaald, maar hij niet te werk wordt gesteld. In verband met ontslag kan daarvan sprake zijn, bijvoorbeeld, nadat een feit is ontdekt dat zal kunnen leiden tot ontslag op staande voet.
Schuld
Mate van verwijtbaarheid in strafrechtelijke zin.
Semi-dwingend recht
Sepot
Dit is een beslissing van het openbaar ministerie (OM) om een verdachte niet te vervolgen. Er bestaan twee soorten sepots: een beleidssepot en een technisch sepot. Bij een beleidssepot geeft het OM geen prioriteit aan het begane strafbare feit en bij een technisch sepot krijgt zij het bewijs niet rond.
Servicekosten
Servicekosten zijn alle kosten die op grond van de huurovereenkomst bovenop de kale huurprijs aan de huurder in rekening mogen worden gebracht en die betrekking hebben op leveringen en diensten vanwege de verhuurder (de meest voorkomende posten zijn gas, water, licht cai, vervangen lampen in gemeenschappelijke ruimte, energie lift).
Slachtoffer
Een slachtoffer is de benadeelde in een strafzaak.
Sprongcassatie
Staking
Een staking is doorgaans het belangrijkste machtsmiddel dat een vakbond bij een conflict over arbeidsvoorwaarden kan inzetten. Omdat stakers geen arbeid verrichten, hoeft de werkgever geen loon te betalen. Staken is een grondrecht en mag niet tot ontslag leiden.
Stalking
Stalking is het stelselmatig lastigvallen van een persoon, door die persoon te achtervolgen, steeds op hinderlijke wijze contact op te nemen, en soms ook te bedreigen.
Standaard-CAO
Van de standaard-CAO mag niet worden afgeweken, ook niet in voor de werknemer positieve zin, door bijvoorbeeld hogere lonen te betalen. Van een minimum-CAO mag dat wel.
Strafblad
In een strafblad worden de veroordelingen van een persoon bijgehouden. Alleen veroordelingen van een rechter komen hierin te staan. Overtredingen zorgen niet voor een strafblad, enkel misdrijven.
Strafpleiter
Zie raadsman.
Structuurvennootschap
NV’s en BV’s met 100 of meer werknemers, een ondernemingsraad en ten minste een bepaald bedrag aan geplaatst kapitaal. Voor deze vennootschappen gelden speciale regels, bijvoorbeeld met betrekking tot de raad van commissarissen.
Surseance van betaling
Tableau
Bij de rechtbank aanwezige lijst van ingeschreven advocaten.
Terugwerkende kracht
De gevolgen van een rechtshandeling gaan eerder in dan het moment, waarop de rechtshandeling is verricht. Akte waarbij door een natuurlijk persoon wordt beschikt over zijn vermogen nadat hij overleden zal zijn.
Toerekenbare tekortkoming
Niet nakomen van een uit een overeenkomst voortvloeiende verplichting terwijl de niet nakoming te wijten is aan de schuld van de schuldenaar of in zijn risicosfeer is gelegen.
Toevoeging
Beslissing van de Raad voor Rechtsbijstand waarmee een rechtzoekende voor een bepaalde procedure een raadsman wordt toegewezen.
Transactievoorstel
De officier van justitie kan besluiten een verdachte een transactie aan te bieden. Een transactie is een boete. Indien de verdachte de boete betaalt zal de officier afzien van een verdere vervolging.
Tremanorm
Dit zijn richtlijnen van een werkgroep van deskundigen, op basis waarvan de rechtbanken de alimentatie vaststellen.
Tussenkomst
Tussentijdse-opzeggings-clausule
Clausule in het huurcontract waardoor partijen onder bepaalde omstandigheden de mogelijkheid hebben om de huur op te kunnen zeggen. Is van belang bij huurovereenkomsten die voor bepaalde tijd zijn gesloten. Deze clausule is dan bedoeld om onvoorziene omstandigheden op te vangen.
Tussenvonnis
Vonnis waarbij de rechter geen eindbeslissing geeft, maar bijvoorbeeld een bewijsopdracht of onderzoek beveelt waarvan de beslissing van de zaak afhankelijk kan zijn.
Uitdrukkelijke aanvaarding
In tegenstelling tot de stilzwijgende aanvaarding van een aanbod, wordt hier duidelijk aan de wederpartij gemeld dat men het aanbod aanvaard.
Uitvoerbaar bij voorraad
De mogelijkheid om een uitspraak onmiddellijk uit te voeren hoewel de hoofdzaak of het hoger beroep nog niet is afgedaan. Het instellen van beroep heeft in dit geval geen opschortende werking.
Vakantiedagen
Iedereen in loondienst heeft recht op vakantiedagen, dwz dat het loon tijdens de vakantie wordt doorbetaald. De regel is dat u ook echt vakantie moet kunnen nemen. Uw werkgever en u behoren daarom goed overleg te voeren over de vakantie-periode. Een verzoek om vakantiedagen kan alleen worden afgewezen met een beroep op het bedrijfsbelang.
Vakantiedagen bij ontslag
Opname of uitbetaling bij ontslag? Saldo vakantiedagen bij ontslag.
De op de datum van ontslag niet opgenomen vakantiedagen worden in de regel niet uitbetaald. Het is aan te bevelen dat u met uw leidinggevende afspraken maakt over het voor de datum van ontslag opnemen van het saldo aan vakantiedagen. Maar er zijn uitzonderingen. Vakantiedagen mogen ook worden uitbetaald aan het einde van een dienstverband. Dat zijn dus de vakantiedagen die dan nog open staan.
In de opzegtermijn gelden voor vakantiedagen dezelfde regels als tijdens het dienstverband. Dat wil zeggen: U kunt als werknemer niet eenzijdig afdwingen dat u in de opzegtermijn uw vakantiedagen mag opnemen. Ook nu is de toestemming van de werkgever nodig. Komt het de werkgever niet uit -bijvoorbeeld wegens bedrijfsdrukte- dan moet u tijdens de opzegtermijn gewoon blijven werken, en dan volgt dus uitbetaling van resterende vakantie-dagen tot en met uw laatste werkdag. Opgebouwde vakantierechten kunnen vervallen: uw vakantiedagen verjaren na 5 jaar.
Vakbond
Vereniging van werknemers die op grond van de statuten van de vereniging hun onderhandelingsrecht over arbeidsvoorwaarden hebben overgedragen aan de vereniging. Vakbonden zijn meestal op hun beurt aangesloten bij federaties, koepels en dergelijke, die ook weer een vereniging vormen.
Van rechtswege
Een gevolg treedt op grond van de wet automatisch in als aan bepaalde voorwaarden is voldaan.
Vandalisme
Vandalisme is het moedwillig beschadigen of vernietigen van objecten die iemand anders toebehoren.
Vaststellingsovereenkomst
Schriftelijk stuk waarin partijen zich tegenover elkaar vastleggen omtrent tussen hen juridisch heeft te gelden, zulks ter beëindiging of voorkoming van een geschil. Zie ook dading en schikking.
Verborgen gebrek
Een verborgen gebrek is een gebrek dat een bepaalde zaak, bijvoorbeeld een woning, minder geschikt maakt. Het gebrek moet niet zichtbaar zijn geweest voor de koper, ook niet na enig onderzoek. Het gebrek moet ook nog van dien aard zijn, dat de koper de zaak niet gekocht zou hebben als hij met het gebrek bekend was of tegen een veel lagere koopsom gekocht zou hebben.
Verdachte
Iemand waarvan een redelijk vermoeden van schuld bestaat dat hij / zij een misdrijf heeft gepleegd.
Verduistering
Verduistering is het wederrechtelijk wegnemen van iets dat men in beheer heeft, maar dat aan een ander toebehoort.
Verhaal
Verjaring
In het civiele recht: het tenietgaan van een vordering of het verkrijgen van een recht, beide tengevolge van het verstrijken van een termijn waarin de rechthebbende geen actie heeft ondernomen. In het strafrecht: het verval van het recht van het Openbaar Ministerie om een verdachte te vervolgen (voor de rechter te brengen).
Veroordelen
Oordeel uitspreken over iemand. Wanneer de rechter het tenlastegelegde bewezen en strafbaar acht en ook de verdachte strafbaar acht, dan spreekt hij een vonnis uit.
Verplichte procesvertegenwoordiging
Verrekenbeding
Verrekenbedingen zijn afspraken tussen partijen om vermogen te delen. Er zijn twee soorten verrekenbedingen:
- een periodiek verrekenbeding
- een finaal verrekenbeding
Wanneer u onder huwelijkse voorwaarden getrouwd bent, kan er sprake zijn van een verrekenbeding binnen deze voorwaarden.
Verrekening
Een bijzondere vorm van nakoming van een verbintenis. Hiervoor is nodig dat twee partijen jegens elkaar tot gelijksoortige prestaties zijn verplicht. Bijvoorbeeld herstelkosten door schade aan het gehuurde en de door de huurder verschuldigde huur.
Verschoningsrecht
Het recht dat een getuige op grond van zijn familierelatie met de verdachte of op grond van zijn beroep heeft om vragen van de rechter onbeantwoord te laten. Een getuige mag zich ook verschonen van het geven van een antwoord als hij zichzelf daardoor zou belasten.
Verstekvonnis of bij verstek veroordeeld zijn
Veroordeling die wordt uitgesproken terwijl de gedaagde of verdachte niet op de zitting is.
Vertrouwensbeginsel
Vervalsing
Bij een vervalsing hebben voorwerpen of documenten de schijn van authenticiteit terwijl dit niet het geval is. Onder meer op grond van vergelijking met erkend authentiek materiaal kan men vaststellen of men al dan niet met een vervalsing te maken heeft.
Verwijtbare werkloosheid
Hiervan is sprake als de werknemer door zijn eigen toedoen werkloos is geworden. Dat kan bijvoorbeeld zijn doordat zijn gedrag tot ontslag op staande voet heeft geleid, maar ook als hij de werkgever gegronde redenen heeft gegeven om een ontslagvergunning aan te vragen. Bij verwijtbare werkloosheid wordt de WW-uitkering over het algemeen geweigerd.
Verzekeringsfraude
Het opzettelijk misleiden van een verzekeraar.
Verzet
Bezwaar tegen een uitspraak dat iemand kan indienen die bij verstek (afwezigheid) veroordeeld is.
Verzuim
Een situatie waarin een nalatige partij zich bevindt nadat hij in gebreke is gesteld en een termijn is gegund om te presteren, maar de prestatie niet heeft verricht binnen de gestelde termijn.
Verzuim van rechtswege
De schuldenaar komt in toestand van verzuim zonder dat er een ingebrekestelling is verstuurd. Is bijvoorbeeld het geval als de schuldenaar ondubbelzinnig te kennen heeft gegeven niet na te kunnen of willen komen.
Voetbalvandalisme
Voetbalvandalisme is een vorm van groepsvandalisme. Hierbij richten kleinere of soms ook grotere groepen voetbalsupporters vernielingen aan, in veel gevallen om hun frustratie af te reageren na een verloren wedstrijd.
Volmacht
Is de bevoegdheid die de volmachtgever verleent aan de ander, de gevolmachtigde, om in zijn naam rechtshandelingen te verrichten. Er is sprake van onmiddellijke vertegenwoordiging als de gevolmachtigde handelt in naam- en voor rekening van de achterman. De volmachtgever wordt dan partij en de gevolmachtigde valt er tussen uit. Middellijke vertegenwoordiging: de gevolmachtigde handelt in eigen naam. De gevolmachtigde wordt dan partij.
Vonnis
Een uitspraak in een procedure die begint met een dagvaarding. Zie ook: Beschikking
Voorarrest
Een periode voor de uitspraak van de rechter dat de verdachte vast heeft gezeten.
Voorgeleiding
Indien de verdachte wordt gearresteerd, wordt hij door de politie ter beschikking gesteld van de rechterlijke overheid. Indien reeds een onderzoeksrechter is belast met het gerechtelijk onderzoek, beslist hij over de vrijheidsbeneming, anders gebeurt dit door de procureur des Konings. Deze vorm van vrijheidsbeneming is beperkt tot 24 uur. Binnen deze termijn dient beslist te worden of het nodig is dat de onderzoeksrechter een aanhoudingsbevel aflevert tegen de verdachte.
Voorlopig getuigenverhoor
Voorlopige voorziening
Een scheidingsprocedure kan soms lang duren. Het kan dan wenselijk zijn dat er tussentijdse maatregelen getroffen worden, de zogenaamde voorlopige voorziening.
U kunt een voorlopige voorziening via uw advocaat vragen. U kunt dit tijdens de scheidingsprocedure doen of voordat de procedure is gestart.
Voorwaarden voor mediation
- Partijen moeten een echte bereidheid hebben om tot resultaat te komen
- De gesprekspartners moeten over voldoende mandaat beschikken
- Partijen moeten bereid zijn om open en eerlijk met elkaar te communiceren
- Partijen moeten niet handelen vanuit een dubbele agenda.
Vormverzuim
Het verwaarlozen of niet in acht nemen van vormvoorschriften in een proces of door een bestuursorgaan. Ook wel ’procedurefout’ genoemd.
Vrijwaring
Wanprestatie
Niet nakomen van een verbintenis, terwijl deze wel opeisbaar is. Zie ook: toerekenbare tekortkoming.
Wederrechtelijk onrechtmatig
Wederrechtelijke onrechtmatig
In strijd met het recht.
Werkgever
De partij bij de arbeidsovereenkomst die in ruil voor arbeid loon betaalt. Soms is er sprake van een formele werkgever, die aan deze definitie voldoet en van een materiële werkgever, die in de dagelijkse praktijk de gezagsrelatie uitoefent (bij uitzendwerk of detachering).
Werkloosheidswet
De wet op grond waarvan iemand die ten minste een bepaalde tijd in loondienst heeft gewerkt een uitkering ontvangt. De duur en hoogte van de uitkering zijn afhankelijk van het voldoen aan referte-eisen.
Werknemer
Hij die in ruil voor loon op basis van een arbeidsovereenkomst arbeid verricht.
Wettelijke huurprijs
Partijen hebben niet de vrijheid om de huurprijs te bepalen. De wet legt haar normen op (bijvoorbeeld prijs voor onbewoonbaar verklaarde woning en de prijs van de service kosten).
Wettelijke rente
Rentepercentage dat verschuldigd wordt bij het te laat betalen van een geldschuld. Mits men in verzuim is. Bijvoorbeeld door na een ingebrekestelling/sommatie niet binnen de gestelde termijn te betalen.
Wilsovereenstemming
Wederzijdse toestemming van partijen.
Witwassen
Witwassen is het uitvoeren van transacties om de herkomst van illegaal verkregen geldsommen te verbergen. Het doel van witwassen is het illegaal verkregen vermogen te kunnen besteden en investeren zonder dat bewezen kan worden dat het van criminele afkomst is en te voorkomen dat het geld door justitie in beslag wordt genomen.
Woonvergunning
In veel gemeenten is voor woningen benden een bepaalde koop- of huurprijs een woonvergunning vereist. De reden hiervan is om een gelijkmatige spreiding van de bevolking te verkrijgen.
WOZ-waarde
In De WOZ-waarde is de waarde van de woning volgens Wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ). De WOZ-waarde wordt elke vier jaar door de gemeente vastgesteld.
Wraking
Verzoek aan de rechtbank om een rechter of raadsheer in een bepaalde zaak te vervangen, omdat hij partijdig zou zijn.
Zelfstandige woning
De woning welke een eigen toegang heeft en welke de bewoner kan bewonen zonder daarbij afhankelijk te zijn van wezenlijke voorzieningen buiten de woning.
Ziekte-uitkering
Gedurende de eerste 52 weken van de ziekte heeft de werknemer recht op ten minste 70% van zijn loon, mits hij de voorschriften van het voor hem geldende ziekteverzuimbeleid opvolgt.
Ziektewet
Voor die werknemers die geen recht hebben op de ziekte-uitkering van de werkgever gedurende de eerste 52 weken van ziekte, geldt het vangnet van de Ziektewet. Op grond van die regeling kunnen zij in aanmerking komen voor een uitkering ter hoogte van 70% van hun loon. Gedurende het zwangerschapsverlof ontvangen werkneemsters eveneens een uitkering op grond van de Ziektewet, ter hoogte van 100% van hun loon.
Zittende magistratuur
Aanduiding voor de rechters. Zie ook Rechterlijke macht.
Zwart geld
Zwart geld is geld waarover geen belasting is betaald. Zwart geld ontstaat als inkomsten worden verzwegen voor de belastingdienst.
Zwijgrecht
Het recht van een verdachte om niet te worden gedwongen getuigenissen af te leggen in zijn eigen nadeel en mee te werken aan zijn eigen veroordeling. De verdachte mag niet onder ede ondervraagd worden. Uit het stilzwijgen van de verdachte mag de rechter geen negatieve conclusies trekken. Ook sommige getuigen hebben het recht te zwijgen. Men heeft echter niet het recht om een leugen te vertellen. Wanneer men dus geen gebruik van het zwijgrecht wenst te maken, wordt men geacht de waarheid te vertellen.