Foto’s en namen van verdachten vrijgeven om hun opsporing te bevorderen, leidt tot veel discussie. Bestormers van het Rotterdamse Maasgebouw kregen deze week een lagere straf omdat de rechter oordeelde dat hun privacy was aangetast. Dat zal volgens sommige juristen waarschijnlijk ook gebeuren met de verdachten van een fatale overval op een Haagse juwelier, die vorige week met hun foto en volledige naam in de media verschenen. Strafvermindering in geval van grote media-aandacht staat echter allerminst vast, zegt voorzitter Mia Roessingh-Bakels van het landelijk overleg van persrechters.
Wegen
Hoe rechters omgaan met de nadelige gevolgen van publiciteit voor verdachten is niet in beleid vastgelegd. “De rechter geeft zich altijd rekenschap van grote media-aandacht, maar dat betekent zeker niet dat verdachten daardoor in het algemeen op een lagere straf kunnen rekenen”, zegt Roessingh. “Straftoemeting is voorbehouden aan de rechters die een zaak behandelen. We hebben wel oriëntatiepunten opgesteld, die als handvat kunnen dienen bij het opleggen van de straf. Maar de vrijheid van de rechter staat voorop. Hij legt alle feiten en omstandigheden op de weegschaal. Die zijn in elke zaak weer anders. Publiciteit is één van de factoren die wordt meegewogen.”
Vergelding
De rechter kan in bepaalde gevallen aanleiding zien om rekening te houden met overmatige of beschadigende publiciteit, zegt Roessingh. “Als een verdachte van bancaire fraude bijvoorbeeld uitvoerig als oplichter is geportretteerd in de media, is hij zodanig gebrandmerkt dat hij een beroep in de financiële wereld, als hij daar voorheen werkte, doorgaans wel kan vergeten. Werpt publiciteit zijn schaduw zo sterk vooruit, dan wegen rechters die omstandigheid wel eens mee bij het bepalen van de straf. Het idee daarachter is dat één van de strafdoelen, vergelding, al gedeeltelijk is vervuld.”
Schandpaaleffect
De praktijk wijst echter uit dat rechters niet snel gevolgen verbinden aan overmatige publiciteit. Ze maken er dan alleen melding van in hun uitspraak. “Het hangt echt helemaal van de omstandigheden af. Verdachten die zelf de publiciteit zoeken, hoeven zeker niet op strafvermindering te rekenen met een beroep op het beschadigende effect van de mediapubliciteit. Maar ook als dat niet het geval is, hebben verdachten de ongewenste aandacht gedeeltelijk over zichzelf afgeroepen door überhaupt een delict te plegen. De rechters zullen dat aspect betrekken bij hun overwegingen over de strafmaat, als daarvoor aanleiding bestaat. Verdachten doen er daarom goed aan altijd op de zitting te verschijnen en een advocaat mee te nemen, zodat ze duidelijk kunnen maken welk nadeel zij hebben ondervonden door het schandpaaleffect van de publiciteit. Als dat namelijk niet wordt aangevoerd, is er des te minder reden om er bij de strafoplegging mee rekening te houden.”
Bron: rechtspraak.nl
