Een geluidsopname is een bewijsmiddel. Wanneer iemand het standpunt inneemt dat een ander iets heeft gezegd of afgesproken, dan kan hij dit proberen aan te tonen met een bewijsmiddel. Dit webartikel gaat over gerechtelijke procedures in het familierecht. De volgende vragen komen aan bod. Kun je de familierechter geluidsopnames laten horen? En is het verstandig om dit te doen?

Is een geluidsopname toegestaan?

Er is al veel geschreven en ook al veel geprocedeerd over de vraag of en wanneer je geluidsopnames mag maken. Ik ga daar in het kader van dit webartikel niet diep op in. Kort gezegd: als je zelf deelneemt aan het gesprek, mag je geluidsopnames maken. Het is wel netjes om te melden dat je een geluidsopname maakt, maar als blijkt dat je als deelnemer stiekem opnemen het gewenste resultaat oplevert, hoef je niet te melden dat je een opname maakt.

De Hoge Raad heeft in 2018 bepaald dat bewijs in een rechtszaak geleverd kan worden door alle middelen. Ook benadrukte de Hoge Raad dat het een rechter de taak heeft om het bewijs te waarderen. Dit is alleen anders als de wet al een bepaalde waarde toekent aan een bepaald soort bewijsmiddel.
In civiele rechtszaken, zoals familiezaken, is het niet zo dat een rechter een geluidsopname die onrechtmatig zou zijn gemaakt per definitie niet mag meenemen. Wanneer blijkt dat een procespartij slechts met een geluidsopname bewijs kan leveren van een belangrijke stelling, dan weegt zijn belang in bijna alle gevallen zwaarder dan het belang van een andere partij. Dit beperkt de mogelijkheden van de andere partij om met succes verzet aan te tekenen tegen het indienen van een geluidsopname.
In rechtszaken waarin de belangen van kinderen meespelen, kan het soms ook van groot belang zijn dat wordt vastgesteld of een ouder zich heeft misdragen. Een voorbeeld hiervan is het op een ernstige manier bedreigen van de andere ouder.

Hoe laat je een rechter een geluidsopname afluisteren?

Hierboven werd al gemeld in welke gevallen je geluidsopnames mag maken, en dat de rechter hiervan kennis mag nemen. Maar hoe pak je dit aan?
Ten eerste moet je ervoor zorgen dat je de rechter niet gaat overbelasten. Zorg daarom voor een transcriptie: de uitgeschreven tekst van de relevante passage. Zorg er uiteraard voor dat de rechter de transcriptie ruimschoots voorafgaand aan de zitting kan lezen.
Ten tweede: zorg voor een goede gegevensdrager. Wanneer je verwacht dat de wederpartij gaat betwisten dat de tekst uit de transcriptie is gezegd, kun je ervoor zorgen dat de geluidsopname op een eenvoudig te beluisteren medium wordt ingediend. In mijn ogen is dat op dit moment nog steeds een audio-cd en niet een USB-stick. En zeg nu zelf: zou je zelf zomaar een willekeurige USB-stick in je pc of laptop duwen? Maak ook duidelijk welke passage van belang is: noem een tijdspanne die relevant is om te beluisteren.
Ten derde moet je te allen tijde toelichten wat je bedoeling is met het indienen van de geluidsopname. Vermeld daarom in je processtuk waarom deze relevant is en wat je er mee wilt bewijzen.

Mag ik de geluidsopname op een zitting laten horen?

Als je je laat bijstaan door een advocaat, zal deze ervoor moeten zorgen dat de belangrijke bewijsmiddelen bijtijds zijn ingediend. In principe hoeft de geluidsopname dan niet afgeluisterd te worden tijdens de zitting. Wie pas tijdens de zitting onaangekondigd op de proppen komt met een geluidsopname moet er mee rekening houden dat een rechter weigert om deze aan te horen; uiteraard is dit wel afhankelijk van allerlei feiten en omstandigheden.

Soms worden geluidsopnames afgespeeld tijdens de zitting. Een mooi voorbeeld betrof een verdelingszaak waarin de rechters ook met de betrokken partijen wilden spreken over de toon waarop de opgenomen gesprekken zijn gevoerd (bijv. vriendelijk, zakelijk, verhit etc.), de mogelijke nadruk waarmee bepaalde woorden zijn uitgesproken, stiltes die vallen, of een opmerking ironisch is bedoeld, etcetera. Uit deze gepubliceerde beslissing wordt duidelijk dat de rechters serieus werk hebben willen maken van het waarderen van dit bewijsmiddel.

Dit artikel is geschreven door mr. Christian Huijsmans, advocaat familierecht bij Advocatenkantoor Zeeland in Goes. Voor vragen kunt u contact opnemen: 0113-277000 of huijsmans@advocatenkantoorzeeland.com