Bij de aankoop van een product gaat men ervan uit dat men hiervan lange tijd plezier zal hebben. Vaak wordt hiervoor ook een garantie geboden door de verkoper, maar ook de wet kent een soort garantieregeling. Als een product niet aan de verwachting voldoet, kan men een beroep doen op non-conformiteit. Dit geldt niet alleen voor nieuwe producten, maar ook voor tweedehands producten.
Non-conformiteit
Als een product bij aflevering niet voldoet aan de redelijke verwachtingen van de koper, is er sprake van non-conformiteit. De redelijke verwachting wordt onder andere ingekleurd door de koopovereenkomst en hetgeen door de verkoper is medegedeeld. Op zijn minst mag verwacht worden dat het product geschikt is voor normaal gebruik.
Indien een product dus niet voldoet aan de redelijke verwachting, geeft de wet aan de koper een aantal opties. Zo mag hij bij de verkoper aflevering van het ontbrekende vorderen, kan hij herstel van de zaak vorderen indien dit redelijkerwijs van de verkoper verwacht kan worden en kan een vervangend product vragen. Als er sprake is van een consumentenkoop (waarbij een professionele partij iets verkoopt aan een consument) biedt de wet de mogelijkheid tot ontbinding van de overeenkomst of tot vermindering van de prijs naar evenredigheid met de non-conformiteit.
Bij dit alles moet wel een kanttekening gemaakt worden. De koper heeft deze opties pas als hij ook daadwerkelijk op tijd heeft geklaagd. Wat wordt bedoeld met “op tijd” blijft enigszins onduidelijk. De wet stelt dat er binnen bekwame tijd nadat het gebrek ontdekt is of redelijkerwijs ontdekt had behoren te worden, moet worden geklaagd. Doet de koper dit niet, dan verspeelt hij zijn rechten.
Non-conformiteit bij tweedehands producten
Voor tweedehands producten gelden dezelfde regels als voor nieuwe producten. Ook tweedehands producten moeten voldoen aan de redelijke verwachtingen die de koper mag hebben. Ook bij de koop van een tweedehands product worden de verwachtingen ingekleurd door hetgeen is opgenomen in de overeenkomst, de mededelingen door de verkoper en de prijs. Logischerwijs mag men van tweedehands producten minder verwachten dan van nieuwe producten en moet men rekening houden met het feit dat er hoogstwaarschijnlijk gebreken kleven aan deze producten.
In hoeverre en met welke gebreken men rekening moet houden, hangt wederom af van wat er precies tussen partijen is afgesproken. Partijen moeten dus duidelijke afspraken maken over de eigenschappen die een tweedehands product nog dient te bezitten.
Non-conformiteit bij tweedehands auto’s
Opvallend is dat rechters voornamelijk zaken krijgen voorgelegd die zien op non-conforme tweedehands auto’s. Blijkbaar is er bij de (ver)koop van deze auto’s regelmatig sprake van (vermeende) non-conformiteit. Het beoordelingskader zoals hierboven genoemd, blijft in de rechtspraak overeind. Veel belang word gehecht aan de door de verkoper gedane mededelingen, zowel in een advertentie als mondeling op het moment van aankoop. De onderzoeksplicht van de koper blijft hier op de achtergrond.
In ieder geval beantwoordt een auto die gekocht is om aan het verkeer deel te nemen niet aan de overeenkomst indien als gevolg van een gebrek het gebruik van de auto gevaar oplevert voor de verkeersveiligheid. Als het gebrek op een eenvoudige wijze kan worden ontdekt en hersteld is er geen sprake van non-conformiteit.
Een onjuiste kilometerstand zal daarentegen altijd non-conformiteit opleveren omdat juist bij de koop van tweedehands auto’s de kilometerstand een essentieel onderdeel vormt van de overeenkomst. Voor alle overige gebreken aan de auto geldt dat er sprake is van non-conformiteit indien de geconstateerde gebreken niet in redelijkheid te verwachten waren. Bij de toetsing zal een rechter dus voornamelijk kijken naar hetgeen is afgesproken en komt groot gewicht toe aan de extra mededelingen die door de verkoper zijn gedaan.
Een afwijzing van garantie door de verkoper kan hem niet baten als er sprake is van gebreken die de koper redelijkerwijs niet hoefde te verwachten. Non-conformiteit is een soort garantie op basis van de wet die zonder extra afgegeven garantie geldt, omdat op de verkoper de (basis) verplichting rust om te verkopen en te leveren van datgene wat de koper op grond van de koopovereenkomst mocht verwachten.
Conclusie
Zowel voor de koop van nieuwe als voor de koop van tweedehands producten geldt dat indien zij niet voldoen aan hetgeen men daarvan redelijkerwijs mocht verwachten, er sprake is van non-conformiteit. De redelijke verwachting ligt bij tweedehands producten logischerwijs lager dan bij nieuwe producten. Of er sprake is van non-conformiteit zal in alle gevallen afhangen van de specifieke overeenkomst en de door de verkoper gedane mededelingen.