Handeling van de overheid waarbij een persoon van zijn vrijheid wordt beroofd, kan gebeuren door de politie om de orde te handhaven of in het kader van een strafrechtelijk onderzoek.
Aanhouding
Absolute competentie of bevoegdheid
Bij het uitbrengen van een dagvaarding spelen in het algemeen twee vragen een rol. Ten eerste moet altijd worden vastgesteld welke ’soort’ rechter bevoegd is om een zaak te behandelen. In de meeste gevallen zal het dan gaan om vast te stellen of men bij de ’gewone’ rechter of bij de kantonrechter moet zijn. Dit is de vraag van de absolute competentie. Ten tweede moet men vaststellen in welk arrondissement de rechter dient te worden benaderd. Dit is de vraag van de relatieve competentie.
Advocaat-Generaal (A-G)
Advocaat-Generaal (A-G.) 1. Vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie bij een gerechtshof. Zijn taak komt overeen met die van de officier van justitie bij de rechtbank. 2. Bij de Hoge Raad: adviseur van de Hoge Raad. Deze advocaat-generaal werkt niet voor het Openbaar Ministerie.
Appèl
Hoger beroep; de mogelijkheid om, als men het niet eens is met een rechterlijke uitspraak, een nieuwe uitspraak van een hogere rechter te vragen. Als een zaak bij de rechtbank heeft gediend en hoger beroep wordt ingesteld, dan wordt de zaak behandeld door het gerechtshof. In beroep gaan bij de Hoge Raad heet ’cassatie’.
Arrest
Uitspraak van een gerechtshof of de Hoge Raad.
Arrondisement
Rechtsgebied. Nederland is verdeeld in negentien arrondissementen, met elk een rechtbank en een arrondissementsparket. Zie ook: Ressort
Balie
Aanduiding voor de gehele advocatuur.
Belanghebbende
Iemand die betrokken is bij een besluit of geschil en daar (rechtstreeks) belang bij heeft.
Beroepschauffeur
Chauffeur die beroepsmatig werkzaam is in het vrachtvervoer of in het personenvervoer. Sinds september 2009 gelden andere regels voor de vakbekwaamheid. Nieuwe chauffeurs moeten de basiskwalificatie vakbekwaamheid behalen. Zij krijgen in plaats van het papieren chauffeursdiploma een zogenoemde code vakbekwaamheid op het rijbewijs. Beroepschauffeurs zijn gebonden aan diverse wettelijke bepalingen zoals bijvoorbeeld de regelgeving over rijtijden en rusttijden. Overtreding kan een economisch delict opleveren.
Betekening
Uitreiking van gerechtelijke stukken, zoals een dagvaarding, een oproeping of een vonnis, aan een verdachte of een getuige.
Bewaring
Zie: Inbewaringstelling
Bewijslast
De verplichting tot het leveren van bewijs in een proces.
Bewijsmiddelen
Middelen die de procureur des Konings heeft om de rechter ervan te overtuigen dat een verdachte schuldig is. Bijvoorbeeld verklaringen van de verdachte (een bekentenis), getuigen, deskundigen en politiemensen.
BJB
Elke balie heeft een Bureau voor Juridische Bijstand (BJB). Vroeger noemde men dit het pro deo bureau. Bij dit BJB kan de burger die slechts een beperkt inkomen heeft, terecht voor de aanstelling van een advocaat voor zijn probleem.
Bureau Rechtshulp
Het Bureau Rechtshulp verleent rechtsbijstand aan burgers met lage en midden-inkomens.
Carjacking
Een carjacking is een misdaad, waarbij een auto gestolen wordt op het moment dat er nog iemand in zit. Gewoonlijk is de carjacker gewapend, en wordt de bestuurder onder dreiging van een wapen verplicht uit de wagen te stappen.
Casseren
Het vernietigen van een uitspraak van een lagere rechter door de Hoge Raad.
Competentie
Geeft aan welke rechter bevoegd is voor welke soort zaak. Zie ook: Absolute competentie.
Computercriminaliteit
Onder computercriminaliteit verstaat men die vormen van criminaliteit die betrekking hebben op computersystemen.
Computerfraude
De verzamelnaam computerfraude wordt gebruikt voor alle vormen van fraude waarbij het gebruik van een computersysteem een belangrijke voorwaarde is voor het slagen ervan.
Contra-expertise
Tegenonderzoek door een deskundige.
Criminalisering
Strafbaar stelling van een bepaald gedrag.
Cumulatieve telastelegging
Dagvaarding waarin aan de verdachte meerdere feiten worden verweten.
Cybercrime
Onder cybercrime verstaan we criminele activiteiten waarbij gebruik wordt gemaakt van ICT. De criminele activiteiten kunnen gericht zijn tegen personen, eigendommen en organisaties of tegen elektronische communicatienetwerken en informatiesystemen.
Dagvaarding
Een dagvaarding is een officiële brief van de Officier van Justitie (OvJ) waarin u als verdachte wordt opgeroepen om bij een rechtbankzitting aanwezig te zijn. Op de voorkant van de brief kunt u lezen van welke overtreding of misdrijf de Officier van Justitie u verdenkt. Ook staat op de voorkant waar en wanneer de zitting zal plaatsvinden.
Iedereen heeft het recht zich tijdens het strafproces te laten bijstaan door een advocaat. In de meeste gevallen is het raadzaam om een advocaat in te schakelen bij uw verdediging, zeker wanneer de strafbare feiten zoals in de tenlastelegging vermeld een misdrijf inhouden.
Derdenrekening
De advocaat moet een afzonderlijke rekening gebruiken om voor cliënten of derden financiële verrichtingen te doen.
Descente
Een bezichtiging door de rechter op de plaats van het delict, de plek waar de oorzaak van het geschil zichtbaar is of waar het geschil zich afspeelt ( plaatsopneming ).
Detentie
Vrijheidsbeneming als straf of als preventieve maatregel.
Discretionaire bevoegdheid
De vrije beslissingsruimte van de rechter.
Discriminatie
Discriminatie is het ongelijk behandelen en achterstellen van mensen op basis van kenmerken die er niet toe doen. Te denken valt aan afkomst, sekse, huidskleur, seksuele voorkeur, leeftijd, religie, handicap of chronische ziekte.
DNA onderzoek
Onderzoek waarbij bloed of speeksel van de verdachte vergeleken wordt met gevonden sporen. De afname van DNA-stalen kan gebeuren met toestemming van de verdachte (op last van de procureur des Konings) of zonder (op last van de onderzoeksrechter).
Dwangmiddelen
Middelen die bij een strafrechtelijk onderzoek door de gerechtelijke overheid (procureur des Konings, onderzoeksrechter of onderzoeksgerechten) kunnen worden gebruikt tegen de wil van de verdachte en waarbij in mindere of meerdere mate inbreuk wordt gemaakt op de privacy of de persoonlijke integriteit.
Eed van belofte
Plechtige verklaring van een getuige op de zitting dat hij de waarheid zal spreken. Hij is dit verplicht. Als hij opzettelijk een valse verklaring aflegt, maakt hij zich schuldig aan meineed.
Eergerelateerd geweld
Eergerelateerd geweld omvat elke vorm van geestelijk of lichamelijk geweld in reactie op een (dreiging van) schending van de eer van een man of een vrouw en daarmee van zijn of haar familie waarvan de buitenwereld op de hoogte is of dreigt te raken.
Eerwraak
Eerwraak is een gewoonterechtelijk fenomeen waarbij een familie of stam de verloren gegane zedelijke eer meent te kunnen herstellen door het plegen van een moord op de veroorzaker van het eerverlies of degene die schuldig bevonden aan het eerverlies. Deze persoon kan een man of een vrouw zijn.
Eigenrichting
Eigenrichting is het eigenhandig vereffenen van een al dan niet vermeend geschil in het civiele recht en in strafrechtelijke kwesties bestraffen of mores leren van (vermeende) daders van misdrijven zonder dat hier een (straf)rechtelijke procedure aan te pas komt
Ex nunc
Vanaf nu. Beoordeling ex nunc is een beoordeling vanuit de huidige situatie niet naar de situatie ten tijde van de gebeurtenis.
Ex tunc
Vanaf toen. Beoordeling ex tunc is een beoordeling naar de situatie van toen de gebeurtenis plaats vond.
Excecutie van een vonnis
Tenuitvoerlegging van een arrest, vonnis of beschikking, eventueel met behulp van een deurwaarder.
Exploot, Exploit
Verzamelnaam voor officiële stukken die uitsluitend door een gerechtsdeurwaarder kunnen worden uitgebracht, bijvoorbeeld een dagvaarding.
Formeel recht
Regels die aangeven op welke wijze een proces moet worden gevoerd.
Forum
Gerecht, rechterlijk college.
Fourneren
Het overleggen van de procesdossiers aan de rechter met het doel om een vonnis te krijgen.
Gemachtigde
Iemand die als vertegenwoordiger namens een partij optreedt in de procedure.
Gemene strafrecht
Professionele organisatie bestaande uit alle advocaten van eenzelfde gerechtelijk arrondissement.
Gerecht
Rechtsprekende instantie. Bijvoorbeeld: rechtbank, gerechtshof, Hoge Raad.
Gerechtshof
Gerecht dat zaken in hoger beroep behandelt. Nederland kent vijf gerechtshoven.
Getuige à charge
Getuige in een strafproces die wordt opgeroepen door de officier van justitie. Deze legt in de regel een belastende verklaring af voor de verdachte.
Getuige à décharge
Getuige in een strafproces die is opgeroepen door de verdachte of zijn advocaat om ontlastende verklaringen afleggen.
Gevangenhouding
Indien de officier van justitie van mening is dat de verdachte langer vastgehouden moet worden, dan zal hij de rechter-commissaris vragen om een bevel tot bewaring af te geven. Als dat verzoek toegewezen wordt, dan begint de voorlopige hechtenis. Gevangenhouding duurt maximaal 90 dagen in drie gelijke termijnen.
Grief
Bezwaar dat in (hoger) beroep wordt aangevoerd.
Griffier
Persoon die een verslag maakt van de zitting en de rechter ondersteunt bij het schrijven van een vonnis.
Grondwet
In de Grondwet is de parlementaire democratie verankerd. De Grondwet regelt de bevoegdheden van het parlement, de ministers en de Koningin. Daarin staat ook hoe gemeenten en provincies moeten functioneren, hoe wetten worden gemaakt en hoe de rechtspraak in zijn werk gaat. Maar belangrijk is ook dat de grondrechten en plichten van alle Nederlanders in de Grondwet staan opgenomen.
Grosse
Een gewaarmerkt afschrift van een vonnis dat voor de partijen bestemd is.
Hacking
Onder computercriminaliteit verstaat men die vormen van criminaliteit die betrekking hebben op computersystemen.
Heling
Heling is het afnemen, verkopen of verhandelen van hetgeen iemand anders gestolen heeft.
Herziening in Strafzaken
Buitengewoon rechtsmiddel waarbij de veroordeelde, zijn familieleden of de minister van Justitie het Hof van Cassatie verzoekt een gerechtelijke dwaling recht te zetten op basis van feiten van na de veroordeling of die tijdens het proces niet konden achterhaald worden.
Huis van bewaring
In een huis van bewaring bevinden zich verdachten die in afwachting van hun proces vast blijven zitten en veroordeelden die een relatief korte vrijheidsstraf opgelegd hebben gekregen.
Hulpofficier van justitie
Een hulpofficier van justitie is een opsporingsambtenaar met enkele bijzondere strafrechtelijke bevoegdheden. Hij is echter geen lid van het Openbaar Ministerie.
Immateriele schade
Schade die veroorzaakt wordt door verdriet, smart of geestelijk gemis. Deze schade is (in tegenstelling tot materiele schade) niet direct in geld uit te drukken. De vergoeding die wordt uitgekeerd om immateriele schade te vergoeden heet smartengeld.
In cassatie gaan, Cassatie
In beroep gaan bij de Hoge Raad tegen een beslissing van een lagere rechter. (Zie ook: In cassatie bij de Hoge Raad)
Interlocutoir vonnis
Tussenvonnis waarbij de rechter een bewijsopdracht, persoonlijke verschijning van partijen, nadere inlichtingen of onderzoek beveelt waarvan de beslissing van de zaak afhankelijk kan zijn.
Inverzekeringstelling
Een inverzekeringstelling vindt plaats op verzoek van de (hulp)officier van justitie wanneer deze in het belang van het onderzoek moet worden opgehouden.
Jurisprudentie
Geheel van uitspraken van rechters. De jurisprudentie vormt een richtlijn voor de rechtspraak in latere, soortgelijke gevallen.
Justitia, Vrouwe justitia
Godin der gerechtigheid in het oude Rome. Vaak afgebeeld op met blinddoek, weegschaal en zwaard.
Justitiabele Rechtzoekende
Verzamelnaam voor eiser, gedaagde, verdachte, verzoeker etc.
Justitie
Verzamelnaam voor functies die zich binnen de overheid bezighouden met de handhaving van het recht. Lees meer over het werkveld op www.justitie.nl
Kantonrechter
De kantonrechter behandelt zowel civiele zaken als strafzaken. Het is een alleensprekende rechter die zaken als overtredingen uit het strafrecht, arbeidszaken, huurzaken en zaken onder de € 5000 behandelt. Vroeger was het kantongerecht een apart gerecht naast de rechtbanken, gerechtshoven en de Hoge Raad. De kantongerechten zijn opgegaan in de rechtbanken. De term kantonrechter is echter blijven bestaan.
Klaagschrift
Schriftelijk ingediend en ondertekend beklag tegen overheidsoptreden.
Klacht delict
Delict dat alleen na aanklacht gerechtelijk vervolgd wordt.
Kracht van gewijsde
Een vonnis heeft kracht van gewijsde als daartegen geen beroep meer mogelijk is.
Kunstvandalisme
Onder kunstvandalisme verstaat men het moedwillig vernielen of beschadigen van kunstwerken.
Magistratuur
Alle leden van de rechterlijke macht, dus rechters (zittende magistratuur) en de leden van het Openbaar Ministerie (staande magistratuur).
Materiële schade
Schade die direct in geld is uit te drukken.
Meervoudige kamer
Een kamer van een gerecht, bestaande uit ten minste drie rechters. De meervoudige kamer beslist over zware of ingewikkelde zaken. Zie ook: Enkelvoudige kamer.
Meineed
Valse eed. Getuigen die opzettelijk niet de waarheid spreken bij de rechtbank, maken zich schuldig aan meineed.
Met voorbedachte rade
Overweging van of beraad op het strafbare feit en de gevolgen daarvan, voordat dat feit wordt gepleegd.
Minuut
Origineel exemplaar van een gerechtelijk stuk (bijvoorbeeld een vonnis), dat blijft bij degene die het heeft opgesteld (griffier).
Misdrijf
Een misdrijf is een strafbaar feit. Het verschil met een overtreding is dat een misdrijf in de regel zwaarder is en berecht wordt door de meervoudige kamer.
Mondeling vonnis
Vonnis dat meteen na de behandeling wordt uitgesproken.
Niet-ontvankelijkheid
Niet vatbaar zijn voor berechting. Niet-ontvankelijkheid wordt bepaald door de rechter die vaststelt dat het OM niet het recht heeft om een strafzaak te vervolgen of omdat de zaak te lang heeft gelegen of omdat belangrijke stukken niet in het dossier zitten.
Novum
Nieuw feit.
Officier van justitie
Een officier van justitie vertegenwoordigt het openbaar ministerie. Hij heeft een aantal taken waaronder: leiding geven aan het politieonderzoek en optreden als aanklager tijdens de zitting,
Onderhoud ten parkette
Een onderhoud ten parkette (o.t.p.) is een gesprek van een minderjarige en zijn ouders met een parketsecretaris, dat is een medewerker van de officier van justitie.
Onherroepelijk
Niet te herroepen, niet te veranderen. Een uitspraak is onherroepelijk als de rechtzoekende geen beroep of cassatie meer kan instellen, bijvoorbeeld omdat de termijn waarbinnen men beroep moet instellen verlopen is. De zaak is dan helemaal afgedaan.
Onvoorwaardelijke straf
Straf die daadwerkelijk uitgevoerd wordt
Oplichting
Oplichting is een vorm van bedrog, waarbij de dader een ander ontdoet van geld of van waardevolle goederen.
Opsporingsonderzoek
Onderzoek onder leiding van de procureur des Konings met het oog op het opsporen van de misdrijven, hun daders en de bewijzen ervan en het verzamelen van de gegevens die kunnen dienen voor het uitoefenen van de strafvordering.
Overtreding
Een licht vergrijp dat berecht wordt door de rechtbank sector kanton.
Overtredingen
Minder ernstig strafbare feiten die in beginsel door de politierechter worden beoordeeld.
Overtuigend bewijs
Bewijsmateriaal dat de rechter van de schuld van de verdachte overtuigt.
Parket
Het parket is het bureau van het openbaar ministerie dat bij een bepaalde rechterlijke instantie behoort. Er zijn dus meerdere regionale parketten.
Parketpolitie
De parketpolitie is belast met de zorg voor orde en bewaking in het gerechtsgebouw en/of tijdens de diverse soorten rechtszittingen. Tevens zorgt de Parketpolitie ervoor dat mensen die van hun vrijheid zijn beroofd worden voorgeleid bij de Officier van Justitie en/of de Rechter Commissaris.
Pedofiel
Iemand met voorkeur voor seksueel verkeer met kinderen.
Plaatsopneming
Een bezichtiging door de rechter op de plaats waar de oorzaak van het geschil zichtbaar is of het geschil zich afspeelt. In een civiele procedure wordt dit descente genoemd, in het strafproces schouw.
Pleidooi
Mondelinge toelichting op het in het geding ingenomen standpunt.
Politierechter
Een rechter die relatief eenvoudige zaken behandeld en kan daarbij maximaal een jaar gevangenisstraf opleggen.
Politiesepot
De politie kan na een aangifte besluiten om geen onderzoek in te stellen. Dit noemt men het politiesepot. Dit gebeurt om verschillende redenen. Het belang van de aangifte is te klein; er is geen opsporingsindicatie, dat wil zeggen dat er te weinig zicht is op de dader; er is al te veel tijd verstreken sinds het strafbare feit gepleegd is.
Preparatoir vonnis
Tussenvonnis waarbij de rechter partijen vraagt om stukken over te leggen.
President
De voorzitter van een rechtbank, een gerechtshof en van de Hoge Raad heet president. Ook de rechter die een zitting van een rechtbank of hof voorzit wordt president of voorzitter genoemd.
Primair
Eerste vordering / tenlastelegging of verzoek. Met een primaire vordering wordt aangegeven welke vordering de belangrijkste is in een reeks. Zie ook Subsidiair.
Pro-deoadvocaat
Vroeger kreeg de minder draagkrachtige burger een gratis (pro Deo) advocaat. Tegenwoordig betaalt een rechtzoekende in civiele en bestuursrechtelijke zaken een van het inkomen afhankelijke eigen bijdrage voor de advocaat. Alleen in strafzaken, als een verdachte in voorarrest zit, krijgt hij nog (automatisch) een pro-Deoadvocaat toegewezen. In de rechtszaal wordt gesproken over een ’toegevoegd advocaat’.
Pro-formazitting
Zitting waarop een zaak niet inhoudelijk wordt behandeld. Een pro-formazitting is nodig als een zaak binnen een bepaalde termijn op een zitting moet zijn geweest, maar het nog te vroeg is om deze inhoudelijk te behandelen.
Procureur des Konings
Hoofd van het openbaar ministerie (het parket) in een gerechtelijk arrondissement.
Procureur generaal
(PG) bij de Hoge Raad - Hoofd van het parket bij de Hoge Raad. Bij de Hoge Raad vervult het parket een andere rol dan bij de rechtbank en het gerechtshof. Leden van het parket eisen hier geen straf, maar adviseren de Hoge Raad wat moet gebeuren; in civiele zaken, strafzaken en belastingzaken.
Raadsheer
Rechter bij het gerechtshof of de Hoge Raad. Ook een vrouwelijke raadsheer wordt gewoon raadsheer genoemd, want met een raadsvrouw/raadsman wordt een advocaat bedoeld.
Raadsman
Advocaat.
Raadsvrouw
Vrouwelijke advocaat.
RAIO
Rechterlijk ambtenaar in opleiding.
Rechtbank
Rechtsprekend orgaan dat in eerste aanleg oordeelt over zaken zoals echtscheidingen, misdrijven, geldvorderingen, en de meeste bestuursrechtelijke geschillen. Ook wordt met het begrip rechtbank het gebouw aangeduid waarin de rechtbank zetelt. Zie ook: kaart gerechtelijke indeling.
Rechterlijke macht
Rechters en officieren van justitie. De rechters worden tot de zittende magistratuur gerekend en de officieren van justitie tot de staande magistratuur. De rechter blijft zitten tijdens de zitting, de officier van justitie voert staande het woord.
Regatoire commissie
Getuigenverhoor dat in opdracht van de behandeld rechter door een andere instantie (meestal een rechtbank in het buitenland) wordt uitgevoerd.
Rekest
Verzoekschrift.
Relatieve competentie
Geeft aan in welke plaats in Nederland een procedure gestart moet worden. Zie ook: Absolute competentie.
Ressort
Rechtsgebied. Nederland is onderverdeeld in 5 ressorten, die vervolgens weer zijn onderverdeeld in arrondissementen (19). Elk ressort heeft een eigen gerechtshof.
Samenhang
Er is samenhang wanneer tussen twee of meerdere zaken een verband bestaat dat van zulke aard is dat het vereist dat de zaken samen, door dezelfde rechter worden behandeld.
Sanctie
Dwangmaatregel of straf
Schijnhuwelijk
Van een schijnhuwelijk is sprake wanneer bij het aangaan van een huwelijk uit economische, zakelijke of emotionele overwegingen de beide partijen niet aan de verplichtingen hebben voldaan (of van plan zijn te voldoen) die de wet aan een huwelijk stelt, bijvoorbeeld als het huwelijk uitsluitend wordt voltrokken om iemand een bepaalde nationaliteit te bezorgen.
Schuld
Mate van verwijtbaarheid in strafrechtelijke zin.
Sepot
Dit is een beslissing van het openbaar ministerie (OM) om een verdachte niet te vervolgen. Er bestaan twee soorten sepots: een beleidssepot en een technisch sepot. Bij een beleidssepot geeft het OM geen prioriteit aan het begane strafbare feit en bij een technisch sepot krijgt zij het bewijs niet rond.
Slachtoffer
Een slachtoffer is de benadeelde in een strafzaak.
Stalking
Stalking is het stelselmatig lastigvallen van een persoon, door die persoon te achtervolgen, steeds op hinderlijke wijze contact op te nemen, en soms ook te bedreigen.
Strafblad
In een strafblad worden de veroordelingen van een persoon bijgehouden. Alleen veroordelingen van een rechter komen hierin te staan. Overtredingen zorgen niet voor een strafblad, enkel misdrijven.
Strafpleiter
Zie raadsman.
Tableau
Bij de rechtbank aanwezige lijst van ingeschreven advocaten.
Toevoeging
Beslissing van de Raad voor Rechtsbijstand waarmee een rechtzoekende voor een bepaalde procedure een raadsman wordt toegewezen.
Transactievoorstel
De officier van justitie kan besluiten een verdachte een transactie aan te bieden. Een transactie is een boete. Indien de verdachte de boete betaalt zal de officier afzien van een verdere vervolging.
Tussenvonnis
Vonnis waarbij de rechter geen eindbeslissing geeft, maar bijvoorbeeld een bewijsopdracht of onderzoek beveelt waarvan de beslissing van de zaak afhankelijk kan zijn.
Uitvoerbaar bij voorraad
De mogelijkheid om een uitspraak onmiddellijk uit te voeren hoewel de hoofdzaak of het hoger beroep nog niet is afgedaan. Het instellen van beroep heeft in dit geval geen opschortende werking.
Vandalisme
Vandalisme is het moedwillig beschadigen of vernietigen van objecten die iemand anders toebehoren.
Verdachte
Iemand waarvan een redelijk vermoeden van schuld bestaat dat hij / zij een misdrijf heeft gepleegd.
Verduistering
Verduistering is het wederrechtelijk wegnemen van iets dat men in beheer heeft, maar dat aan een ander toebehoort.
Veroordelen
Oordeel uitspreken over iemand. Wanneer de rechter het tenlastegelegde bewezen en strafbaar acht en ook de verdachte strafbaar acht, dan spreekt hij een vonnis uit.
Verschoningsrecht
Het recht dat een getuige op grond van zijn familierelatie met de verdachte of op grond van zijn beroep heeft om vragen van de rechter onbeantwoord te laten. Een getuige mag zich ook verschonen van het geven van een antwoord als hij zichzelf daardoor zou belasten.
Verstekvonnis of bij verstek veroordeeld zijn
Veroordeling die wordt uitgesproken terwijl de gedaagde of verdachte niet op de zitting is.
Vervalsing
Bij een vervalsing hebben voorwerpen of documenten de schijn van authenticiteit terwijl dit niet het geval is. Onder meer op grond van vergelijking met erkend authentiek materiaal kan men vaststellen of men al dan niet met een vervalsing te maken heeft.
Verzekeringsfraude
Het opzettelijk misleiden van een verzekeraar.
Verzet
Bezwaar tegen een uitspraak dat iemand kan indienen die bij verstek (afwezigheid) veroordeeld is.
Voetbalvandalisme
Voetbalvandalisme is een vorm van groepsvandalisme. Hierbij richten kleinere of soms ook grotere groepen voetbalsupporters vernielingen aan, in veel gevallen om hun frustratie af te reageren na een verloren wedstrijd.
Vonnis
Een uitspraak in een procedure die begint met een dagvaarding. Zie ook: Beschikking
Voorarrest
Een periode voor de uitspraak van de rechter dat de verdachte vast heeft gezeten.
Voorgeleiding
Indien de verdachte wordt gearresteerd, wordt hij door de politie ter beschikking gesteld van de rechterlijke overheid. Indien reeds een onderzoeksrechter is belast met het gerechtelijk onderzoek, beslist hij over de vrijheidsbeneming, anders gebeurt dit door de procureur des Konings. Deze vorm van vrijheidsbeneming is beperkt tot 24 uur. Binnen deze termijn dient beslist te worden of het nodig is dat de onderzoeksrechter een aanhoudingsbevel aflevert tegen de verdachte.
Vormverzuim
Het verwaarlozen of niet in acht nemen van vormvoorschriften in een proces of door een bestuursorgaan. Ook wel ’procedurefout’ genoemd.
Wederrechtelijke onrechtmatig
In strijd met het recht.
Witwassen
Witwassen is het uitvoeren van transacties om de herkomst van illegaal verkregen geldsommen te verbergen. Het doel van witwassen is het illegaal verkregen vermogen te kunnen besteden en investeren zonder dat bewezen kan worden dat het van criminele afkomst is en te voorkomen dat het geld door justitie in beslag wordt genomen.
Wraking
Verzoek aan de rechtbank om een rechter of raadsheer in een bepaalde zaak te vervangen, omdat hij partijdig zou zijn.
Zittende magistratuur
Aanduiding voor de rechters. Zie ook Rechterlijke macht.
Zwart geld
Zwart geld is geld waarover geen belasting is betaald. Zwart geld ontstaat als inkomsten worden verzwegen voor de belastingdienst.
Zwijgrecht
Het recht van een verdachte om niet te worden gedwongen getuigenissen af te leggen in zijn eigen nadeel en mee te werken aan zijn eigen veroordeling. De verdachte mag niet onder ede ondervraagd worden. Uit het stilzwijgen van de verdachte mag de rechter geen negatieve conclusies trekken. Ook sommige getuigen hebben het recht te zwijgen. Men heeft echter niet het recht om een leugen te vertellen. Wanneer men dus geen gebruik van het zwijgrecht wenst te maken, wordt men geacht de waarheid te vertellen.