Overig

Direct advies?Stel uw vraag
91 resultaten

“Pluk-ze”

Populaire benaming voor de maatregel die inhoudt dat tijdens of na een strafproces het financiele voordeel wordt afgenomen dat men heeft verkregen door het plegen van een strafbaar feit.

Aanhangig maken

Het starten van een procedure bij de rechter; in een strafproces gebeurt dat door een dagvaarding of een oproep door de officier van justitie, in een civiel proces door een dagvaarding door de eiser van de andere partij of een verzoekschrift aan de rechter.

Aanhouden

1. In het strafrecht: het feitelijk vasthouden van iemand die er van verdacht wordt een strafbaar feit te hebben begaan.
2. In een civiele of strafprocedure: het uitstel van de behandeling of de eindbeslissing van de rechter.

Aanleg

De rechterlijke instantie waar de behandeling van een zaak plaatsvindt. De rechtbank is de eerste aanleg, het gerechtshof de tweede aanleg oftewel de hoger-beroepsinstantie.

Aanzegging

Bekendmaking door middel van het uitreiken van een gerechtelijk schrijven, bijvoorbeeld een dagvaarding of een kennisgeving.

Absolute competentie of bevoegheid

Bij het uitbrengen van een dagvaarding spelen in het algemeen twee vragen een rol. Ten eerste moet altijd worden vastgesteld welke ’soort’ rechter bevoegd is om een zaak te behandelen. In de meeste gevallen zal het dan gaan om vast te stellen of men bij de ’gewone’ rechter of bij de kantonrechter moet zijn. Dit is de vraag van de absolute competentie. Ten tweede moet men vaststellen in welk arrondissement de rechter dient te worden benaderd. Dit is de vraag van de relatieve competentie.

Administratieve rechtspraak

Zie: Bestuursrecht

Advocaat

Raadsman of raadsvrouw in juridische aangelegenheden. Een advocaat moet zijn ingeschreven bij de rechtbank en is ook lid van de Nederlandse Orde van Advocaten. Voor meer informatie: www.advocatenorde.nl

Appèllant

Degene die in hoger beroep gaat.

Arbitrage

Vorm van geschilbeslechting waarbij niet de rechter, maar een of meer door de partijen zelf aangewezen scheidsrechters (arbiters) een uitspraak doen.

Arrondissement

Rechtsgebied. Nederland is verdeeld in negentien arrondissementen, met elk een rechtbank en een arrondissementsparket. Zie ook: Ressort.

Bemiddeling

Een alternatieve manier om tot een oplossing van geschillen te komen. Een onafhankelijke deskundige bemiddelaar verleent hulp om partijen tot elkaar te brengen.

Bestuursorganen

Organen die belast zijn met overheidstaken, zoals het College van Burgemeester en Wethouders of een bedrijfsvereniging.

Bestuursrechtspraak

Rechtspraak die zich bezighoudt met geschillen over besluiten van een overheidsorgaan. De geschillen kunnen zich zowel tussen burgers en bestuursorganen als tussen bestuursorganen onderling afspelen. Bestuursrecht is de moderne benaming voor wat vroeger administratief recht heette.

Bodemprocedure

Term die gebruikt wordt om de normale procedure bij de rechtbank af te zetten tegen het kort geding.

Burgerlijke rechtshulp

Zie: Civiele rechtspraak

Cassatie, in cassatie gaan

In beroep gaan bij de Hoge Raad tegen een beslissing van een lagere rechter. (Zie ook: In cassatie bij de Hoge Raad)

Centrale Raad van Beroep

(CRvB) Beroepsinstantie beslist in geschillen over sociale verzekeringswetten en ambtenarenzaken, nadat men in beroep is gegaan tegen een uitspraak van de bestuursrechter van de rechtbank. Voor meer informatie: Centrale Raad van Beroep

Civiele rechtspraak

Rechtspraak die zich bezighoudt met geschillen tussen burgers onderling, tussen bedrijven onderling of tussen burgers en bedrijven. Wordt soms ook burgerlijke rechtspraak genoemd.

College van Beroep voor het bedrijfsleven

Een bestuursrechtelijk college dat oordeelt over geschillen op het terrein van het sociaal-economisch bestuursrecht. Daarnaast is het College hoger beroepsinstantie voor uitspraken betreffende een bepaald aantal wetten, zoals bijvoorbeeld de Mededingingswet en de Telecommunicatiewet. Voor meer informatie: College van Beroep voor het bedrijfsleven.

Comparitie van partijen

Het op rechterlijk bevel persoonlijk verschijnen van partijen voor de rechter, meestal om tot een schikking te komen of nadere uitleg te geven.

Conclusie van antwoord

Het eerste verweer van de gedaagde tegen hetgeen de eiser stelt in een civiel proces.

Conclusie van repliek

Datgene wat de eiser aanvoert ter weerlegging van hetgeen de gedaagde in de conclusie van antwoord heeft gesteld.

Contradictoir

Zaak op tegenspraak. Dit betekent dat de gedaagde (in het civiele recht) of de verdachte/raadsman van verdachte (in het strafrecht) in de procedure is verschenen en zijn kijk op de zaak heeft kunnen geven.

Cumulatie

In burgerlijk procesrecht: samenvoeging van meerdere rechtsvorderingen.

Curator

1. Persoon die door de rechtbank wordt aangewezen om op te treden namens iemand die handelingsonbekwaam is (onder curatele is gesteld).
2. In faillissementen is de curator degene die het vermogen van degene die failliet is gegaan te gelde maakt en verdeelt over de schuldeisers.

Derdenverzet

Bijzonder rechtsmiddel dat iemand kan aanwenden wanneer hij meent benadeeld te zijn door een vonnis dat tussen andere partijen is uitgesproken.

Dingtalen

Het mondeling bepleiten van de zaak door partijen in een civiel proces.

Dupliek

Het antwoord van de gedaagde op de conclusie van repliek door de eiser (civiele zaken)

Dwangsom

Bedrag dat iemand moet betalen als hij niet voldoet aan een verplichting die hem door de rechter is opgelegd.

Eerste en enige instantie

Procedure zonder de mogelijkheid om in beroep te gaan.

Eerste instantie

(eerste aanleg) - Gerecht waar iemand begint met een procedure. Meestal is dat de rechtbank.

Eiser

Degene die een (civiele) procedure begint, in tegenstelling tot de gedaagde.

Executie van een vonnis

Tenuitvoerlegging van een arrest, vonnis of beschikking, eventueel met behulp van een deurwaarder.

Executoriaal beslag

Handeling van de deurwaarder om bepaalde voorwerpen of gelden aan de macht van de verliezende partij te onttrekken zodat daarmee degene die door de rechter in het gelijk is gesteld zijn voorwerpen terug krijgt of zijn schuld betaald krijgt.

Executoriale titel

Vorm waarin een afschrift van een rechterlijk vonnis is opgemaakt, zodat de gerechtsdeurwaarder het vonnis ten uitvoer kan leggen. Een vonnis in executoriale vorm begint altijd met de woorden "In naam der koningin".

Exploot

(of exploit) - Verzamelnaam voor officiële stukken die uitsluitend door een gerechtsdeurwaarder kunnen worden uitgebracht, bijvoorbeeld een dagvaarding.

Gedaagde

In civiel recht: degene tegen wie een eis of vordering wordt gericht. Tegenpartij van de eiser.

Gelaedeerde

Iemand die nadeel heeft ondervonden door een onrechtmatige daad.

Geopposeerde

Tegenpartij in een civiele procedure. Zie ook: Verzet

Gerechtsauditeur

Opleidingsfunctie voor juristen die rechter willen worden of (bij Hoge Raad en Gerechtshoven) ondersteunende functie.

Gerechtssecretaris

1. Opleidingsfunctie voor juristen die rechter willen worden.
2. Ondersteunende functie bij Hoge Raad en Centrale Raad van Beroep.

Gerekestreerde

Wederpartij van de verzoeker in een verzoekschriftprocedure.

Griffierecht

Bedrag dat aan een gerecht moet worden betaald wanneer men een civiele of bestuursrechtszaak start. Zie ook: de kosten van een procedure.

Handelsnaamrecht

Het handelsnaamrecht (handelsnaamwet) biedt bescherming aan het voeren van een handelsnaam van een onderneming in een bepaald gebied of gedeelte van een gebied voor een bepaalde categorie van diensten of waren. Een handelsnaam wordt geregistreerd in het handelsregister bij de Kamer van Koophandel in uw regio. De handelsnaam mag niet misleidend zijn omtrent het eigendom of de rechtsvorm van de onderneming. Tevens is een vereiste dat de handelsnaam zich enigszins moet onderscheiden om voor bescherming in aanmerking te kunnen komen. Een bakkerij die als handelsnaam Bakker voert kan niet als zodanig beschermd worden. Het handelsnaamrecht biedt geen bescherming aan logo’s en/of tekens. Het handelsnaamrecht verkrijgt u door het handeldrijven zelf, niet door een inschrijving bij de Kamer van koophandel.

Hof / hoven

Zie: Gerechtshof.

Hoge Raad

Hoogste rechtscollege in Nederland. De Hoge Raad stelt niet meer zelf de feiten vast, maar bekijkt of het gerechtshof bij zijn beslissing het recht goed heeft toegepast. Voor meer informatie: De Hoge Raad der Nederlanden.

Incidenteel appèl

Hoger beroep, ingesteld nadat de wederpartij ook al appel heeft ingesteld tegen dezelfde beslissing.

Incidenteel tussengeschil

Voorval in een procedure dat de gewone voortgang van het proces ophoudt.

Inlichtingencomparitie

Het op bevel van de rechter verschijnen van partijen om inlichtingen te geven.

Insolventie

Staat waarin een persoon of onderneming niet aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen. Gaat soms vooraf aan faillissement.

Kamer

Onderdeel van een rechterlijk college, zoals een strafkamer, belastingkamer, vreemdelingenkamer of militaire kamer. Zie ook: Enkelvoudige kamer en Meervoudige kamer.

Kort geding

Procedure om in een spoedeisende zaak snel een beslissing van de rechtbank te krijgen. Dit is een voorlopige uitspraak. Hierna kunnen de partijen alsnog naar de rechtbank gaan om de zaak voor te leggen (de ’bodemprocedure’), maar in de praktijk komt dat niet veel voor. De partijen leggen zich meestal neer bij de uitkomst van het kort geding.

Landsadvocaat

Zelfstandig advocaat die het rijk adviseert of namens het rijk optreedt als raadsman.

Legalisatie

Wettiging; verklaring van echtheid.

Lijdelijk

In het civiele recht is ’de rechter lijdelijk’. Dat betekent dat hij alleen beslist op de geschilpunten die de partijen zelf naar voren brengen en een afwachtende houding aanneemt. In het strafproces en het bestuursproces is de rechter daarentegen leidend. Hij onderzoekt de zaak die aan hem wordt voorgelegd.

Litispendentie

De situatie dat een geschil al bij een andere rechter in behandeling is.

Memorie van Grieven

Datgene wat de eiser vordert in een hoger beroep procedure.

Merkenrecht

Bescherming via het merkenrecht (o.a. Eenvormige Beneluxwet op de merken) wordt verkregen voor Individuele merken en Collectieve merken
* Individuele merken:
Elk teken dat wordt gebruikt om producten of diensten van onderneming te onderscheiden, kan in principe als merk worden aangemerkt. Men onderscheidt de onderstaande objecten die beschermd kunnen worden via het merkenrecht: Woordmerk, Beeldmerk, Vormmerk, Kleurmerk, Klankmerk, Geurmerk en Imago.
* Collectieve merken:
Merken die dienen om één of meer gemeenschappelijke kenmerken te onderscheiden van waren of diensten, afkomstig van verschillende ondernemingen zijn voornamelijk bedoeld als waarborgteken voor de gemeenschappelijke kwaliteit. Bijvoorbeeld KEMA-keur, het wolmerk, etc. Alleen door uw merk te deponeren wordt u eigenaar van het exclusieve merkenrecht. Gebruik en ontwikkeling van het merk alleen geeft u geen rechten. Zodra uw merk gedeponeerd is kunt u zich verweren tegen derden die een identiek of overeenstemmend merk voor dezelfde of gelijksoortige waren of diensten op de markt brengt.

Non-refoulement

Het niet mogen terugsturen van asielzoekers vanwege de gevaren die hen bedriegen in het land van herkomst.

Onderbewindstelling

Maatregel van de kantonrechter om het goederenbeheer van personen die daar zelf niet meer voor kunnen zorgen over te dragen aan een bewindvoerder.

Openbare registers

Door de overheid bijgehouden registers zoals het faillissementsregister en het huwelijksgoederenregister. Deze zijn door iedereen in te zien.

Opposant

Procespartij die verzet aantekent na kennisname van een vonnis dat hem aangaat maar dat in zijn afwezigheid is uitgesproken (verstekvonnis).

Peremptoire termijn

Laatste termijn in een procedure waarna geen uitstel meer wordt verleend.

Persisteren

Volharden bij een eis of stelling; de eis onveranderd handhaven ondanks hetgeen de tegenpartij aanvoert.

Principaal beroep

Het eerst ingestelde hoger beroep in tegenstelling tot het incidenteel beroep.

Proceskostenveroordeling

Bedrag dat de verliezende partij moet betalen aan de winnende partij als compensatie voor de kosten die gemaakt zijn voor een advocaat en griffierechten. Als er niet echt sprake is van winnen of verliezen (zoals in het personen- en familierecht) worden de kosten gecompenseerd. Dat betekent dat ieder zijn eigen kosten draagt.

Procureur

Advocaat die een collega inschakelt indien een rechtszaak niet in zijn eigen arrondissement gehouden wordt. De taak van een procureur is ervoor te zorgen dat alle noodzakelijke processtukken bij de rechtbank en de advocaat terechtkomen. De advocaat blijft verantwoordelijk voor de rechtszaak en voert ook het woord. Een procureur mag alleen stukken inleveren bij de rechtbank waar hij staat ingeschreven. Bij een civiele procedure bij de rechtbank, het gerechtshof en de Hoge Raad is procureurstelling verplicht.

Procureur-generaal

(PG) bij de Hoge Raad - Hoofd van het parket bij de Hoge Raad. Bij de Hoge Raad vervult het parket een andere rol dan bij de rechtbank en het gerechtshof. Leden van het parket eisen hier geen straf, maar adviseren de Hoge Raad wat moet gebeuren; in civiele zaken, strafzaken en belastingzaken.

Prorogatie

De mogelijkheid om in het civiel procesrecht met de tegenpartij overeen te komen dat een geschil direct zal worden voorgelegd aan een hogere rechter.

Raad van State

Hoogste adviescollege van de staat dat adviseert over alle wetsontwerpen en algemene maatregelen van bestuur; de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State beslist in hoogste instantie in geschillen over besluiten van overheidsorganen.

Reconventie

Tegeneis; door de gedaagde tegelijk met de conclusie van antwoord ingediende vordering.

Redelijkheidsbeginsel

Algemeen beginsel van behoorlijk bestuur dat voorschrijft dat een bestuursorgaan bij het nemen van de beslissing alle belangen tegen elkaar af moet wegen.

Referte

Conclusie van een partij of verdachte, inhoudend dat men geen bezwaren tegen een vordering of verzoek kan aanvoeren en het oordeel daarover aan de beslissende rechter over laat.

Repliek

Datgene wat de eiser aanvoert ter weerlegging van hetgeen de gedaagde in de conclusie van antwoord heeft gesteld (civiele zaken).

Requestrant

(of rekwestrant) Verzoeker in een rechtszaak.

Requirant

Degene die een vordering indient.

Rogatoire commissie

Getuigenverhoor dat in opdracht van de behandeld rechter door een andere instantie (meestal een rechtbank in het buitenland) wordt uitgevoerd.

Rol

Een lijst van de zaken die op de zitting behandeld worden, waarbij aangegeven wordt welke stukken uitgewisseld moeten worden tussen partijen.

Rolzaak

Procedure die (in beginsel) door een dagvaarding wordt aangebracht voor de civiele rechter.

Rolzitting

Zitting in civiele zaken waar procedurele beslissingen worden genomen en de stukken van de partijen worden uitgewisseld.

Royement / royeren

Schrappen, doorhalen; het afbreken van een lopende procedure omdat er een oplossing is bereikt.

Sprongcassatie

Overeenkomst tussen partijen inhoudende dat hun geschil na de einduitspraak in eerste aanleg direct (zonder hoger beroep) in cassatie aan de Hoge Raad zal worden voorgelegd.

Surseance van betaling

Door de rechter verleende opschorting van betalingsverplichtingen.

Tussenkomst

Zich op eigen initiatief als (derde) partij stellen (tussenkomen) in een lopende rechtszaak.

Verhaal

Het recht om een betaling geheel of gedeeltelijk bij een ander in rekening te brengen. Bijvoorbeeld de sociale dienst die een bijstandsuitkering mag verhalen op de ex-partner.

Verplichte procesvertegenwoordiging

Beginsel dat een burger alleen een proces mag voeren als hij door een advocaat of procureur vertegenwoordigd wordt. Dit geldt alleen in civiele zaken bij de rechtbank, het gerechtshof en de Hoge Raad.

Vertrouwensbeginsel

Algemeen beginsel van behoorlijk bestuur dat voorschrijft dat een burger erop moet kunnen vertrouwen, dat een bepaalde toezegging van een bestuursorgaan ook nagekomen wordt.

Voorlopig getuigenverhoor

Iemand die overweegt een civiele procedure te beginnen, kan aan de rechtbank een voorlopig getuigenverhoor vragen. Dit verhoor dient om de kansen bij een rechtszaak beter in te kunnen schatten, of om te voorkomen dat bewijs verloren gaat (door vertrek of overlijden van een getuige bijvoorbeeld).

Vrijwaring

De gedaagde in een civiel proces kan een derde partij bij de procedure betrekken omdat die ook met de zaak te maken heeft, met het doel dat de negatieve gevolgen van de uitkomst van het geschil op die derde kunnen worden verhaald. Dat heet ’oproepen in vrijwaring’.

Wederrechtelijk onrechtmatig

In strijd met het recht.